महाराष्ट्र रोजगार हमी योजना 2024: महाराष्ट्रातील ग्रामीण तसेच ”क” वर्ग नगरपालिका परिषद क्षेत्र धरून गरीब समाजातील वर्गाला रोजगार उपलब्ध करून देऊन दारिद्र्य निर्मुलन करण्यासाठी तसेच अंगमेहनतीचे वा कष्टाचे काम करण्यासाठी तयार असलेल्या पण स्वतःहून रोजगार न मिळवू शकणाऱ्या सर्व अकुशल नागरिकांना उत्पादक रोजगार मिळून देणे हा या महाराष्ट्र रोजगार हमी योजना 2024 या योजनेचा उद्देश्य आहे,
हरितक्रांतीचे जनक वसंतराव नाईक यांनी 1972 साली दुष्काळाच्या संकटावर मात करून लोकांच्या हाताला रोजगार उपलब्ध करून देण्यासाठी ही योजना आखली. रोजगार हमी योजनेचा पाया वसंतराव नाईक यांनी घातला, त्यामुळे त्यांना रोजगार हमी योजनेचे जनक मानले जाते. बेरोजगारांना वर्षातील किमान काही दिवस रोजगारची हमी देणारी ही योजना महाराष्ट्र रोजगार हमी योजना 2024 म्हणून ओळखली जाते. महाराष्ट्र सरकारने सुरू केलेल्या आणि प्रभावीपणे चालवलेल्या योजनांपैकी ही एक योजना आहे. या योजनेसाठी नोंदणी केलेल्या नागरिकांना वर्षातील ठराविक दिवशी रोजगाराच्या उद्देश्याने कामे दिले जातात. त्या बदल्यात रोख आणि अन्नधान्याच्या स्वरूपात रोजगार दिला जातो.
अलीकडेच, भारताच्या केंद्र सरकारने राष्ट्रीय ग्रामीण रोजगार हमी कायदा (NREGA) केंद्रीय स्तरावर स्वीकारला आणि तो संपूर्ण देशासाठी लागू केला. ही योजना 28 मार्च 1972 रोजी महाराष्ट्राच्या 15 कलमी कार्यक्रमांतर्गत सुरू करण्यात आली. वरील योजनेला पाठिंबा देण्यासाठी राज्याने 1977 मध्ये ‘महाराष्ट्र रोजगार हमी योजना कायदा 1977′ पारित केला. हा लेख वाचून, तुम्हाला महाराष्ट्र रोजगार हमी योजनेशी संबंधित सर्व महत्वाची माहिती मिळेल जसे की तिचा उद्देश, फायदे, वैशिष्ट्ये, पात्रता, महत्वाची कागदपत्रे, अर्ज करण्याची प्रक्रिया इ.
महाराष्ट्र रोजगार हमी योजना 2024: संपूर्ण माहिती
महाराष्ट्रातील शेत मजुरांना शेतीच्या हंगामात वर्ष भरात सरासरी चार ते साडेचार महिने काम मिळते. शेट्टीचा हंगाम नसतो त्यावेळी कामा अभावी या शेत मजुरांची श्रम शक्ती वाया जाते, आणि तसेच त्याचा परिणाम म्हणून बहुतांश वेळा त्यांना उपाशीपोटी राहावे लागते, या वाया जाणाऱ्या श्रम शक्तीचा उपयोग करून उत्पादक स्वरूपाच्या विकासाच्या अनेक योजना पूर्ण करून व त्याचबरोबर शेतमजुरांना काम देऊन त्यांची उपासमार रोखणे अशा महत्वपूर्ण हेतूने महाराष्ट्र शासनाने रोजगार हामि योजनेचा अंगीकार केला आहे.
देशातील ग्रामीण भागातील कुटुंबियांना कमीत कमी 100 दिवसांच्या रोजगाराची हमी देण्यासाठी केंद्र सरकारने राष्ट्रीय ग्रामीण रोजगार अधिनियम 2005 या नावाने एक वैशिष्ट्यपूर्ण कायदा लागू केला आहे, या कायद्याची अंमलबजावणी सुरवातीला देशातील 200 जिल्ह्यात दिनांक 2 फेब्रुवारी 2006 पासून करण्यात आली आहे. राष्ट्रीय ग्रामीण रोजगार हमी योजनेंतर्गत प्रथम टप्प्यात महाराष्ट्रातील 12 जिल्ह्यांचा समावेश करण्यात आलेला आहे. हि योजना आता दिनांक 1 एप्रिल 2008 रोजी पासून महाराष्ट्रासह संपूर्ण देशात लागू करण्यात आली आहे, हि योजना प्रामुख्याने महाराष्ट्र राज्यामध्ये महाराष्ट्र रोजगार हमी अधिनियम 1977 नुसार राबविल्या जाणाऱ्या रोजगार हमी योजनेच्या धर्तीवर आहे.
राष्ट्रीय ग्रामीण रोजगार हमी अधिनियमात राज्याच्या रोहोयो मध्ये अंतर्भूत नसलेल्या काही नवीन बाबींचा समावेश करण्यात आला आहे, उदाः
- राज्यातील सर्व इच्छुक कुटुंबाना रोजगार पत्रिका फोटोसहित लॅमिनेटेड (जॉब कार्ड) ओळखपत्र देणे
- कामची निवड, नियोजन, आणि अंमलबजावणी यामध्ये ग्रामपंचायतीचा संपूर्ण सहभाग असणे
- एकूण नियोजनाच्या किमान 50 टक्के ग्रामपंचायती मार्फत राबविणे
- संपूर्ण पारदर्शकता
- सामाजिक अंकेक्षण करणे
महाराष्ट्र रोजगार हमी योजना 2024 Highlights
योजना | महाराष्ट्र रोजगार हमी योजना |
---|---|
व्दारा सुरु | केंद्र सरकार / महाराष्ट्र सरकार |
योजना आरंभ | 2005 |
लाभार्थी | राज्यातील ग्रामीण नागरिक |
अधिकृत वेबसाईट | https://egs.mahaonline.gov.in/ |
उद्देश्य | राज्यातील ग्रामीण भागात रोजगार निर्माण करून बेरोजगारी कमी करणे |
विभाग | नियोजन विभाग (रोजगार हमी योजना) |
अर्ज करण्याची पद्धत | ऑनलाइन |
राज्य | महाराष्ट्र |
श्रेणी | राज्य सरकारी योजना |
वर्ष | 2024 |
राष्ट्रीय स्वास्थ्य बीमा योजना
महाराष्ट्र रोजगार हमी योजना 2024
महाराष्ट्र रोजगार हमी योजना 2024:- देशातील नागरिकांना रोजगार उपलब्ध करून देण्याच्या उद्देशाने केंद्र आणि राज्य सरकार विविध योजना राबविते. या योजनांद्वारे कौशल्य प्रशिक्षणापासून ते कर्जापर्यंतची तरतूद केली जाते. जेणेकरून नागरिकांना रोजगार मिळू शकेल. याशिवाय शासनाकडून रोजगारही उपलब्ध करून दिला जातो. आज या लेखाच्या माध्यमातून आम्ही तुम्हाला महाराष्ट्र सरकारने सुरू केलेल्या अशा योजनेशी संबंधित माहिती देणार आहोत, ज्याचे नाव आहे महाराष्ट्र रोजगार हमी योजना. या योजनेच्या माध्यमातून राज्यातील नागरिकांना रोजगार उपलब्ध होणार आहे.
महाराष्ट्र शासनाने महाराष्ट्र रोजगार हमी योजना 2024 मराठी सुरू केली आहे. या योजनेच्या माध्यमातून ग्रामीण भागातील बेरोजगार नागरिकांना रोजगार उपलब्ध होणार आहे. शारीरिक श्रम करू शकणार्या सर्व नागरिकांना या योजनेचा लाभ मिळणार आहे. सन 1977 मध्ये महाराष्ट्र शासनाने बेरोजगार नागरिकांना रोजगार उपलब्ध करून देण्याच्या उद्देशाने रोजगार कायदा जारी केला. या कायद्यांतर्गत 2 योजना कार्यान्वित आहेत. त्यापैकी एक महाराष्ट्र रोजगार हमी योजना देखील आहे.
या योजनेद्वारे बेरोजगार नागरिकांना 1 वर्षाच्या कालावधीत 100 दिवसांचा रोजगार उपलब्ध करून दिला जातो. या योजनेंतर्गत मजुरीचे दर केंद्र सरकार ठरवणार आहेत. ही योजना केंद्र सरकारने 2008 मध्ये संपूर्ण देशात लागू केली होती. देशभरात ही योजना महात्मा गांधी रोजगार हमी कायदा म्हणून ओळखली जाते.
महाराष्ट्र रोजगार हमी योजना 2024 उद्दिष्ट
राज्यातील ग्रामीण भागात राहणाऱ्या संपूर्ण नागरिकांना रोजगार उपलब्ध करून देणे हा या योजनेचा प्रमुख उद्देश आहे. या योजनेद्वारे लाभार्थ्यांना वर्षभरात 100 दिवसांच्या रोजगाराची हमी देण्यात येते. जेणेकरून तो परिवार त्यांच्या दैनंदिन गरजा भागवू शकेल. या योजनेच्या माध्यामतून लाभार्थ्यांना अंगमेहनतीच्या स्वरूपात रोजगार मिळू शकणार आहे. महाराष्ट्र रोजगार हमी योजनेच्या माध्यमातून राज्यातील नागरिक सक्षम आणि स्वावलंबी होतील आणि त्यांचे जीवनमानही सुधारेल. विशेषत: ज्या कुटुंबांकडे उत्पन्नाचे कोणतेही साधन नाही अशा कुटुंबांना या योजनेद्वारे रोजगार उपलब्ध करून दिला जाणार आहे.
ग्रामीण भागात राहणाऱ्या नागरिकांना रोजगाराच्या संधी उपलब्ध करून देणे हे महाराष्ट्र रोजगार हमी योजना 2024 उद्दिष्ट आहे. ही योजना लाभार्थ्यांना त्यांच्या मुलभूत गरजा पूर्ण करण्यास अनुमती देऊन दरवर्षी 100 दिवस कामाची हमी देते. दिलेला रोजगार हा अंगमेहनतीवर आधारित असेल. या योजनेचा उद्देश नागरिकांना सक्षम करणे आणि त्यांना स्वयंपूर्ण बनवणे आणि त्यांचे जीवनमान सुधारणे हा आहे. ही योजना विशेषत: ज्या कुटुंबांना उत्पन्नाचे इतर कोणतेही स्रोत नाहीत त्यांना उत्पन्न मिळवून देण्याचे उद्दिष्ट आहे.
महाराष्ट्र रोजगार हमी योजनेचे फायदे काय आहेत?
महात्मा गांधी रोजगार हमी कायदा (महाराष्ट्र रोजगार हमी योजना) चे काही प्रमुख फायदे येथे आहेत:
- रोजगार हमी: हा कायदा ग्रामीण कुटुंबातील प्रौढ सदस्यांना प्रति आर्थिक वर्षात 100 दिवसांच्या रोजगाराची कायदेशीर हमी देतो जे अकुशल हाताने काम करण्यासाठी स्वेच्छेने काम करतात.
- काम करण्याचा अधिकार: कायदा नागरिकांचा कायदेशीर अधिकार म्हणून काम करण्याचा अधिकार ओळखतो.
- ग्रामीण रोजगार: ही योजना विशेषतः ग्रामीण भागांना लक्ष्य करण्यासाठी आणि या भागात राहणाऱ्यांना रोजगाराच्या संधी उपलब्ध करून देण्यासाठी तयार करण्यात आली आहे.
- वेतन: या योजनेद्वारे नोकरी करणाऱ्यांना ही योजना किमान वेतन प्रदान करते. वेतन राज्य सरकारे ठरवतात आणि दरवर्षी त्याचा आढावा घेतला जातो.
- मजूर-केंद्रित कामे: या योजनेचा उद्देश जमीन विकास, जलसंधारण आणि आपत्ती निवारण कार्य यासारख्या श्रम-केंद्रित कामांच्या अंमलबजावणीद्वारे रोजगार निर्माण करणे आहे.
- आर्थिक समावेश: ही योजना ग्रामीण भागातील गरिबांना बँक खात्यांद्वारे वेतन देऊन आर्थिक मुख्य प्रवाहात आणण्यास मदत करते.
- पारदर्शकता: जॉब कार्ड प्रणाली, सामाजिक लेखापरीक्षण आणि तक्रार निवारण यंत्रणेसह पारदर्शकता आणि जबाबदारीच्या व्यापक प्रणालीद्वारे योजनेच्या अंमलबजावणीचे परीक्षण केले जाते.
- विकेंद्रित नियोजन: ही योजना विकेंद्रित नियोजनाद्वारे कार्यान्वित केली जाते, ज्यामध्ये ग्रामपंचायती आणि इतर स्थानिक संस्था कामांची निवड आणि लाभार्थी ओळखण्यात प्रमुख भूमिका बजावतात.
- सामाजिक सुरक्षा: ही योजना ग्रामीण गरिबांना संकटाच्या काळात उत्पन्नाचा स्रोत प्रदान करते आणि सामाजिक सुरक्षा यंत्रणा म्हणून काम करते.
- महिला सक्षमीकरण: ही योजना महिलांना समान रोजगाराच्या संधी उपलब्ध करून देऊन आणि त्यांना समान वेतन मिळेल याची खात्री करून सक्षम बनविण्यात मदत करते.
महाराष्ट्र रोजगार हमी योजना महत्वपूर्ण तथ्य
- महाराष्ट्र रोजगार हमी योजना 2024 महाराष्ट्र शासनाने ग्रामीण बेरोजागरी निर्मुलन करण्यासाठी सुरू केली आहे.
- या योजनेच्या माध्यामतून राज्यातील ग्रामीण भागातील बेरोजगार लोकांना रोजगार उपलब्ध करून देण्याची योजना आहे.
- यामध्ये जे नागरिक शारीरिक श्रम करण्यास सक्षम आहेत त्यांना या योजने अंतर्गत फायदा मिळू शकेल.
- सन 1977 मध्ये, बेरोजगार नागरिकांना रोजगार उपलब्ध करून देण्याच्या उद्देशाने महाराष्ट्र शासनाने हा रोजगार हमी अधिनियम जारी केला होता.
- या कायद्यांतर्गत, 2 योजना कार्यान्वित करण्यात आल्या आहेत.
- त्यापैकी एक महाराष्ट्र रोजगार हमी योजना आहे.
- या योजनेद्वारे, बेरोजगार नागरिकांना 1 वर्षाच्या कालावधीत 100 दिवसांचा रोजगार प्रदान करण्यात येतो.
- यामध्ये मजुरीचा दर केंद्र सरकार महाराष्ट्र रोजगार हमी योजनेअंतर्गत निश्चित करेल.
- सन 2008 मध्ये, ही योजना केंद्र सरकार व्दारा संपूर्ण देशात करण्यात आली होती.
- संपूर्ण देशात ही योजना महात्मा गांधी रोजगार हमी कायदा म्हणून ओळखण्यात येते.
महाराष्ट्र रोजगार हमी योजनेंतर्गत श्रेण्या
श्रेणी A: नैसर्गिक संसाधन व्यवस्थापनाशी संबंधित सार्वजनिक बांधकाम
- भूजल पातळी वाढवण्यासाठी आणि सुधारण्यासाठी, जलसंधारण आणि पाणी साठवण तयार करणे
- जल व्यवस्थापनाची कामे जसे रुंद पाणलोट क्षेत्र उपचार, सपाटीकरण, बंधारे समतल करणे इ.
- सामूहिक जमिनीवर जमीन विकास कार्य
- पारंपारिक जलस्रोतांचे नूतनीकरण यासह सिंचन टाक्या आणि सामान्य जलकुंभांचे गाळ काढणे.
- सूक्ष्म आणि लघु सिंचन कामे आणि सिंचन कालवे आणि नाल्यांचे बांधकाम, नूतनीकरण आणि देखभाल
- वृक्षारोपण कार्य
श्रेणी ब: दुर्बल विभागासाठी
- सार्वजनिक जमिनीवरील हंगामी पाणवठ्यांमध्ये मत्स्यपालनासह मत्स्यपालनाला चालना देण्यासाठी पायाभूत सुविधांची उभारणी.
- कुक्कुटपालन पायाभूत सुविधा, शेळ्यांच्या पायाभूत सुविधा, गोठ्यासाठी गोठा, गुरांसाठी चारा आणि पाण्यासाठी नांगर यासारख्या मूलभूत सुविधांची उभारणी.
- इंदिरा आवास योजना किंवा राज्य व केंद्र सरकारच्या इतर योजनांतर्गत मंजूर घरांचे बांधकाम.
- पडीक किंवा नापीक जमीन लागवडीसाठी विकसित करणे.
- फलोत्पादन, रेशीम शेती, रोपवाटिका आणि शेत वनीकरणाद्वारे उपजीविका वाढवणे.
- जमिनीच्या विकासासह विहिरी, शेततळे आणि इतर पाणी साठवण संरचना खोदणे.
श्रेणी क: राष्ट्रीय गट स्व-ग्रामीण उपजीविका अभियान
- बचत गट उपजीविका उपक्रमांसाठी सामान्य कार्यशाळा निर्मिती
- सेंद्रिय आणि कृषी उत्पादनांसाठी टिकाऊ पायाभूत सुविधांची निर्मिती
श्रेणी D: ग्रामीण पायाभूत सुविधा
- खेळाच्या मैदानाचे बांधकाम
- बांधकाम साहित्याचे उत्पादन
- राष्ट्रीय खत सुरक्षा कायदा 2013 च्या तरतुदींच्या अंमलबजावणीसाठी खत साठवण इमारतींचे बांधकाम.
- ग्रामपंचायत, महिला बचत गट, संघ, चक्रीवादळ शिबिरे, अंगणवाडी केंद्र, गावातील बाजारपेठा आणि स्मशानभूमीसाठी गाव आणि गट स्तरावर इमारतींचे बांधकाम.
- आपत्कालीन तयारी किंवा रस्त्यांची पुनर्स्थापना किंवा गाव आणि क्लस्टर स्तरावर पूर नियंत्रण आणि संरक्षण कार्यांसह इतर आवश्यक सार्वजनिक पायाभूत सुविधांचे बांधकाम, सखल ड्रेनेज सिस्टमची तरतूद, पूर जलवाहिन्यांचे खोलीकरण आणि दुरुस्ती, नाल्यांचे बांधकाम
- गावातील रस्ते पक्क्या रोड नेटवर्कला जोडणे, गावातील बाजूच्या नाल्या आणि खड्डे असलेले पक्के रस्ते बांधणे
- ग्रामीण स्वच्छतेची कामे जसे की वैयक्तिक घरगुती शौचालये, शालेय शौचालये, अंगणवाडी शौचालये इत्यादी.
- या संदर्भात शासन अधिसूचित करू शकेल असे इतर कोणतेही काम.
महाराष्ट्र रोजगार हमी योजना महत्वपूर्ण माहिती
- या योजनेंतर्गत प्रत्येक आर्थिक वर्षात प्रत्येक कुटुंबाला किमान 100 दिवस रोजगार हमी दिली जाईल.
- कायद्याची अंमलबजावणी करण्याची प्राथमिक जबाबदारी ग्रामपंचायती अंतर्गत असेल.
- या योजनेंतर्गत रोजंदारीचे दर केंद्र सरकारच्या माध्यमातून ठरवले जाणार आहेत.
- या योजनेंतर्गत केंद्र सरकारने ठरवून दिलेल्या दरानुसार मजुरी देण्यात येईल.
- मजुरीचा दर पुरुष आणि महिलांसाठी समान असणार आहे.
- काम पूर्ण झाल्यानंतर जास्तीत जास्त 15 दिवसांच्या आत मजुरी देण्यात येईल.
- महाराष्ट्र रोजगार हमी योजनेचा लाभ मिळविण्यासाठी नोंदणीकृत मजुरांना किमान 14 दिवस सलग काम करावे लागते.
- ग्रामपंचायतीमध्ये काम सुरू करण्यासाठी किमान 10 मजुरांची आवश्यकता असते.
- वेतनाचे वाटप वेज बँक किंवा पोस्ट ऑफिस बचत खात्याच्या अंतर्गत केल्या जाते.
- या योजनेंतर्गत गावातील 5 किलोमीटर परिसरात रोजगार उपलब्ध करून दिला जात असतो.
- या योजनेंतर्गत कंत्राटदारांना काम दिले जात नाही.
- या योजनेंतर्गत तालुका आणि जिल्हा स्तरावरील किमान 60% काम अकुशल कामगारांसाठी असते.
- महाराष्ट्र रोजगार हमी योजना 2024 शी संबंधित सर्व माहिती कार्यालय, ग्रामपंचायत आणि अधिकृत वेबसाइटवर उपलब्ध करून दिलेली असते.
- या योजनेत पारदर्शकता येण्यासाठी सोशल ऑडिट करण्यात येणार आहे.
- या योजनेतील लाभार्थ्यांच्या तक्रारींचेही निवारण केल्या जात आहे.
महाराष्ट्र रोजगार हमी योजना 2024: ठळक वैशिष्ट्ये
- केंद्र सरकार ग्रामीण कुटुंबातील प्रत्येक प्रौढ व्यक्तीला प्रति कुटुंब 100 दिवसांच्या रोजगाराची हमी देते. महाराष्ट्र सरकार 100 दिवसांपेक्षा जास्त काळ अकुशल रोजगाराची हमी देते.
- ग्रामीण भागात राहणाऱ्या प्रत्येक कुटुंबाला जॉबकार्ड मिळण्याचा हक्क आहे. त्यात घरातील सर्व प्रौढ सदस्यांची नावे आणि छायाचित्रे आहेत. जेणेकरून त्यांना कामाची मागणी करता येईल आणि काम मिळेल. जॉब कार्ड हे एक महत्त्वाचे दस्तऐवज आहे. ज्यामध्ये संबंधित कुटुंबाने केलेल्या कामाची आणि मिळालेली मजुरी इत्यादींची नोंद असते.
- नोंदणीकृत कुटुंबातील प्रत्येक प्रौढ सदस्य ज्यांचे नाव जॉबकार्डमध्ये आहे तो ग्रामपंचायतीमधील योजनेअंतर्गत अकुशल कामासाठी कामाच्या मागणीसाठी अर्ज करण्यास पात्र आहे. आणि कामाची मागणी किंवा अर्ज केल्यापासून पंधरा दिवसांच्या आत संबंधित मजुराला काम दिले जाईल.
- मजुराने कामाची विनंती केल्यानंतर 15 दिवस काम न दिल्यास संबंधित मजुराला मग्रारोहयोच्या नियमानुसार बेरोजगारी भत्ता मिळण्यास पात्र आहे.
- ग्रामसभेच्या शिफारशींनुसार एखाद्या योजनेअंतर्गत ग्रामपंचायत क्षेत्रातील कामांची माहिती देण्याची जबाबदारी ग्रामपंचायतीची असते. ग्रामीण कुटुंबातील प्रत्येक प्रौढ सदस्याला ग्रामसभेत सहभागी होण्याचा आणि त्यांच्या ग्रामपंचायतीसाठी मनरेगा अंतर्गत हाती घेण्यात येणारे उपक्रम आणि प्राधान्यक्रम ठरवण्याचा अधिकार आहे.
- मजुराला तिच्या/त्याच्या राहत्या घरापासून 5 किलोमीटरच्या आत कामावर ठेवले पाहिजे. तसेच तालुक्यात निश्चितपणे काम दिले पाहिजे. एखाद्या मजुराला त्याच्या राहत्या घरापासून 5 किलोमीटरच्या पलीकडे काम दिल्यास, तो मजूर प्रवास भत्ता मिळण्यास पात्र आहे.
- योजनेंतर्गत ग्रामपंचायती आणि इतर अंमलबजावणी संस्थांनी हाती घेतलेल्या सर्व कामांसाठी, जिल्हा स्तरावरील कुशल आणि अर्धकुशल 40 टक्क्यांपेक्षा जास्त नसावेत.
- कार्य अंमलबजावणी प्रणालीद्वारे अंमलात आणलेली कामे अंगमेहनतीने केली जातील आणि अकुशल कामगारांना विस्थापित करणारी कोणतीही यंत्रणा वापरली जाणार नाही.
- महात्मा गांधी नरेगा अंतर्गत 262 कामे मंजूर आहेत.
- खर्चाच्या दृष्टीने, जिल्ह्यात हाती घ्यायच्या कामांपैकी किमान 60% काम जमीन, पाणी आणि झाडांच्या विकासाद्वारे शेती आणि शेतीशी थेट जोडलेले उत्पादक क्षेत्र निर्माण करण्यासाठी असेल. उपजीविका विकासावर भर देऊन,
- वैयक्तिक लाभार्थ्यांच्या अभिसरण नियोजन प्रक्रियेत प्राधान्याने दिलेल्या कामांना प्राधान्य दिले जाईल.
वैयक्तिक कामांचा लाभ देताना खालील श्रेणीतील कुटुंबांना प्राधान्य दिले जाईल.
- अनुसूचित जाती
- अनुसूचित जमाती
- भटक्या जमाती
- अधिसूचित जमाती
- दारिद्र्यरेषेखालील इतर कुटुंबे
- महिलां कुटुंब प्रमुख असलेली कुटुंब
- शारीरिकदृष्ट्या अपंग प्रमुख कुटुंब
- जमीन सुधारणांचे लाभार्थी
- IAY / PMAY अंतर्गत लाभ घेतलेले लाभार्थी
महाराष्ट्र रोजगार हमी योजनेंतर्गत समाविष्ट अधिकारी आणि मंत्रालय
- केंद्रीय रोजगार हमी परिषद
- तांत्रिक सहाय्यक
- राज्य रोजगार हमी परिषद
- पंचायत विकास अधिकारी
- ग्रामीण विकास मंत्रालय
- ग्रामपंचायत
- कार्यक्रम अधिकारी
- कारकून
- कनिष्ठ अभियंता
- ग्राम रोजगार सहाय्यक
- मार्गदर्शक
महाराष्ट्र रोजगार हमी योजनेंतर्गत मजुरांना उपलब्ध सुविधा
- 6 वर्षांखालील मुलांसाठी पिण्याचे पाणी, प्रथमोपचार आणि काळजी सुविधा या योजनेंतर्गत काम करण्याऱ्यांसाठी उपलब्ध असतील.
- जर मजूर किंवा त्याच्या मुलांना दुखापत झाली तर अशा परिस्थितीत संपूर्ण खर्च सरकार उचलेल. याशिवाय कर्मचार्यांना 50 टक्के पगारही दिला जातो. अपंगत्व किंवा मृत्यू झाल्यास ₹ 50000 ची आर्थिक मदत देखील देण्यात येते.
- ग्रामीण भागापासून 5 किमी अंतरावर काम दिल्यास, मजुरीच्या दरात 10% वाढ केल्या जाईल.
- जर रोजगार उपलब्ध झाला नाही तर दैनंदिन मजुरीच्या 25% बेरोजगारी भत्ता म्हणून दिला जाईल.
महाराष्ट्र रोजगार हमी योजना 2024 अंतर्गत करण्यात येणारी कामे
- जलसंधारण व जलसंधारणाचे काम
- दुष्काळ निवारण कार्य
- सिंचन कालव्याचे काम
- जमीन सुधारणा अंतर्गत दारिद्र्यरेषेखालील SC आणि ST जमिनीसाठी सिंचन कार्य, फळझाडे आणि जमीन सुधारणेची कामे.
- पारंपारिक पाणीपुरवठा योजनांचे सुधारणे आणि तलावांचे गाळ काढणे
- जमीन विकास काम
- पूर नियंत्रण, पूर संरक्षण कामे, अर्ध ग्राउंड कामे
- ग्रामीण भागात सर्व हवामान रस्त्यांची कामे
- राजीव गांधी भवन
- केंद्र सरकारशी सल्लामसलत करून राज्य सरकारने ठरवलेली कामे
- शेतीचे काम
- प्राण्यांचे काम
- मासेमारी संबंधित काम
- पिण्याच्या पाण्याची कामे
- ग्रामीण स्वच्छता कार्य
महाराष्ट्र रोजगार हमी योजना अंतर्गत कार्य अंमलबजावणी
- सक्षम तांत्रिक अधिकाऱ्याकडून अंदाजपत्रक मंजूर करण्यात येईल.
- साहित्य, कुशल, अर्धकुशल कामगारांची श्रम किंमत बजेटनुसार 40% पेक्षा जास्त नसावी.
- अकुशल वेतनाचा वाटा किमान 60% असला पाहिजे.
- आवश्यकतेनुसार प्रशासकीय मान्यता मिळालेले काम सुरू करण्याचे आदेश कार्यक्रम अधिकाऱ्यांना द्यावे लागणार आहेत.
- नवीन काम सुरू करण्यासाठी किमान 10 मजुरांची आवश्यकता आहे.
- केलेल्या कामाचे मोजमाप व मोजणी केली जाईल.
- काम पूर्ण झाल्यानंतर 15 दिवसांच्या आत पगार खात्यात जमा करण्यात येईल.
महाराष्ट्र रोजगार हमी योजना अंतर्गत वार्षिक कार्ये
- शासनाने तयार केलेल्या महात्मा गांधी राष्ट्रीय ग्रामीण रोजगार हमी योजनेतील कामे प्राधान्याने लक्षात घेऊन ग्रामपंचायतीमार्फत निवड करण्यात येणार आहे.
- सर्व लाभार्थींना तांत्रिक मान्यता, जिल्हा परिषदेची मान्यता आदी बाबी घेऊन विहित प्रक्रियेचे पालन करावे लागेल.
- 15 ऑगस्ट रोजी होणाऱ्या ग्रामसभेत पुढील वर्षाच्या कामकाजाचा वार्षिक आराखडा तयार करण्यात येणार आहे.
- ग्रामसभेनुसार कामाचा प्राधान्यक्रम ग्रामपंचायत ठरवेल.
- पंचायत समिती नोव्हेंबरअखेरीस ग्रामपंचायतींकडून योजनांना अंतिम रूप देणार आहे.
- पंचायत समिती व जिल्हा कार्यक्रम अधिकारी यांच्या शिफारशीनुसार जिल्हा परिषद दरवर्षी डिसेंबर महिन्यात जिल्ह्याचा पुढील वार्षिक कामगार आराखडा मंजूर करणार आहे.
- डिसेंबर महिन्यापर्यंत जिल्हानिहाय वार्षिक आराखडा राज्य सरकार केंद्र सरकारकडे सादर करेल.
महाराष्ट्र रोजगार हमी योजनेंतर्गत फंडिंग
- भारत सरकारकडून 100 दिवसांच्या हमी रोजगारासाठी 100% मजुरी दिली जाईल.
- 75% सामग्री आणि कौशल्यांवर सरकार खर्च करेल.
- संघिता आणि कौशलवर 25% रक्कम राज्य सरकार खर्च करणार आहे.
- 6% प्रशासकीय खर्चावर खर्च केला जाईल.
- सर्व खात्यांचे चार्टर्ड अकाउंटंटद्वारे ऑडिट केले जाईल.
महाराष्ट्र रोजगार हमी योजनेंतर्गत पात्रता
- अर्जदार हा मूळचा महाराष्ट्राचा असावा.
- केवळ ग्रामीण भागात राहणारे नागरिकच या योजनेचा लाभ घेण्यास पात्र आहेत.
- अर्जदार किमान 12वी पास असावा.
- या योजनेंतर्गत रोजगार मिळविण्यासाठी अर्जदाराचे किमान वय 18 वर्षे असणे आवश्यक आहे.
महाराष्ट्र रोजगार हमी योजना 2024 आवश्यक महत्वाची कागदपत्रे
- आधार कार्ड
- पत्त्याचा पुरावा
- उत्पन्न प्रमाणपत्र
- 12वी वर्गाची गुणपत्रिका
- वयाचा पुरावा
- रेशन कार्ड पासपोर्ट
- आकाराचे छायाचित्र
- मोबाईल नंबर
- ई – मेल आयडी
महाराष्ट्र रोजगार हमी योजनेंतर्गत अर्ज करण्याची प्रक्रिया
- तुम्हाला रोजगार हमी योजना, महाराष्ट्राच्या अधिकृत वेबसाइटला सर्वप्रथम भेट द्यावी लागेल.
- आता तुमच्या समोर होम पेज ओपन होईल.
- या होम पेजवर तुम्हाला रजिस्टर या पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.
- आता तुमच्या समोर एक नवीन पेज उघडेल.
- या पेजवर तुम्हाला तुमचे नाव, राज्य, जिल्हा, तालुका, गाव, पिन कोड, लिंग, ईमेल आयडी, मोबाईल नंबर इत्यादी टाकावे लागतील.
- आता तुम्हाला रजिस्टर या पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.
- यानंतर तुम्हाला लॉगिनच्या पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.
- आता तुमच्या समोर लॉगिन फॉर्म उघडेल.
- या फॉर्ममध्ये तुम्हाला तुमचा यूजर आयडी पासवर्ड आणि कॅप्चा कोड टाकावा लागेल.
- आता तुम्हाला login च्या पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.
- यानंतर तुम्हाला महाराष्ट्र रोजगार हमी योजनेअंतर्गत अर्ज करण्याच्या पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.
- आता अर्ज तुमच्यासमोर उघडेल.
- तुम्हाला अर्जामध्ये विचारलेली सर्व महत्वाची माहिती जसे की तुमचे नाव, मोबाईल नंबर, ईमेल आयडी इ. प्रविष्ट करणे आवश्यक आहे.
- आता तुम्हाला सर्व महत्त्वाची कागदपत्रे अपलोड करावी लागतील.
- यानंतर तुम्हाला सबमिट ऑप्शनवर क्लिक करावे लागेल.
- अशा प्रकारे तुम्ही महाराष्ट्र रोजगार हमी योजनेअंतर्गत अर्ज करू शकाल.
पोर्टल लॉगिन करण्याची प्रक्रिया
- तुम्हाला रोजगार हमी योजना, महाराष्ट्राच्या अधिकृत वेबसाइटला सर्वप्रथम भेट द्यावी लागेल.
- आता तुमच्या समोर होम पेज ओपन होईल.
- होम पेजवर तुम्हाला लॉगिन पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.
- आता तुमच्या समोर लॉगिन फॉर्म उघडेल.
- या फॉर्ममध्ये तुम्हाला तुमचा युजरनेम पासवर्ड आणि कॅप्चा कोड टाकावा लागेल.
- आता तुम्हाला सबमिट पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.
- अशा प्रकारे तुम्ही पोर्टलवर लॉगिन करू शकाल.
तुमचा अर्ज ट्रॅकिंग प्रक्रिया
- सर्वप्रथम तुम्हाला रोजगार हमी योजना, महाराष्ट्राच्या अधिकृत वेबसाइटला भेट द्यावी लागेल.
- आता तुमच्या समोर होम पेज ओपन होईल.
- यानंतर तुम्हाला Track the Application या पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.
- आता तुमच्या समोर एक नवीन पेज उघडेल.
- या पृष्ठावर तुम्हाला योजना निवडावी लागेल.
- आता तुम्हाला अर्ज क्रमांक टाकावा लागेल.
- यानंतर तुम्हाला सर्च ऑप्शनवर क्लिक करावे लागेल.
- अशा प्रकारे आपण Application चा मागोवा घेण्यास सक्षम असाल.
संपर्क तपशील पाहण्यासाठी प्रक्रिया
- तुम्हाला रोजगार हमी योजना, महाराष्ट्राच्या अधिकृत वेबसाइटला सर्वप्रथम भेट द्यावी लागेल.
- आता तुमच्या समोर होम पेज ओपन होईल.
- मुख्यपृष्ठावर, तुम्हाला संपर्काच्या पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.
- आता तुमच्या समोर एक नवीन पेज उघडेल.
- या पृष्ठावर आपण संपर्क तपशील पाहण्यास सक्षम असाल.
सरकारी योजना | इथे क्लिक करा |
---|---|
अधिकृत वेबसाईट | इथे क्लिक करा |
महाराष्ट्र रोजगार हमी योजना माहिती PDF | इथे क्लिक करा |
केंद्र सरकारी योजना | इथे क्लिक करा |
महाराष्ट्र सरकारी योजना | इथे क्लिक करा |
जॉईन | टेलिग्राम |
निष्कर्ष / Conclusion
राज्याच्या ग्रामीण भागात राहणाऱ्या नागरिकांना रोजगार उपलब्ध करून देण्यासाठी महाराष्ट्र शासनाने महाराष्ट्र रोजगार हमी योजना सुरू केली आहे. ही योजना 2005 मध्ये सुरू झाली होती आणि सरकारने 2008 मध्ये ही योजना देशभरात लागू केली होती. ही योजना नागरिकांसाठी अतिशय फायदेशीर आहे. योजनेंतर्गत नागरिकांना 100 दिवस (1 वर्ष) रोजगाराची हमी दिली जाईल. रोजगार मिळवण्यासाठी अर्जदाराने नोंदणी करणे आवश्यक आहे, नोंदणीशिवाय त्याला या योजनेचा लाभ मिळू शकत नाही. नोंदणीनंतर 15 दिवसांत नागरिकांना रोजगार उपलब्ध करून दिला जाईल. तुम्हीही ग्रामीण भागातील असाल आणि तुम्हाला योजनेचा लाभ घ्यायचा असेल, तर त्यासाठी तुम्ही योजनेच्या अधिकृत वेबसाइटला भेट देऊन नोंदणी करू शकता.
महाराष्ट्र रोजगार हमी योजना 2024 FAQ
Q महाराष्ट्र रोजगार हमी योजना 2024 काय आहे?
महाराष्ट्र शासनाने महाराष्ट्र रोजगार हमी योजना सुरू केली. या योजनेंतर्गत शारीरिकदृष्ट्या सक्षम असलेल्या ग्रामीण भागातील बेरोजगार नागरिकांना या योजनेअंतर्गत 100 दिवसांचा रोजगार उपलब्ध करून दिला जाणार आहे.
Q. नागरिक योजनेसाठी नोंदणी कशी करू शकतात?
तरुण नागरिक ऑनलाइन पोर्टलला भेट देऊन योजनेची नोंदणी करू शकतात, यासाठी त्यांनी योजनेच्या अधिकृत वेबसाइटला भेट देऊन अर्ज करावा लागेल.
Q. महाराष्ट्र रोजगार हमी योजनेची अधिकृत वेबसाइट कोणती आहे?
महाराष्ट्र रोजगार हमी योजनेची अधिकृत वेबसाइट egs.mahaonline.gov.in आहे. अर्जदार त्यांच्या मोबाईल आणि संगणकाद्वारे पोर्टलवर नोंदणी करू शकतात.
Q. रोजगार हमी योजनेंतर्गत नागरिकांना कोणते फायदे दिले जाणार आहेत?
योजनेअंतर्गत ग्रामीण भागातील बेरोजगार तरुण नागरिकांना 100 दिवस (1 वर्ष) रोजगाराची हमी दिली जाईल.
Q. रोजगार हमी योजनेशी संबंधित हेल्पलाइन क्रमांक काय आहे?
रोजगार हमी योजनेशी संबंधित हेल्पलाइन क्रमांक 1800-120-8040 आहे. अर्जदाराला कोणत्याही प्रकारची तक्रार किंवा कोणतीही माहिती हवी असल्यास तो दिलेल्या क्रमांकावर कॉल करून त्याच्या समस्येचे निराकरण जाणून घेऊ शकतो.
Q. रोजगार हमी योजनेसाठी आवश्यक कागदपत्रे कोणती असतील?
आम्ही तुम्हाला आमच्या लेखात रोजगार हमी योजनेसाठी आवश्यक कागदपत्रांची माहिती दिली आहे. कागदपत्रांचे तपशील जाणून घेण्यासाठी संपूर्ण लेख वाचा.