आयुष्मान भारत डिजिटल मिशन 2024 | Ayushman Bharat Digital Mission (ABDM): लाभ, महत्व, वैशिष्ट्ये संपूर्ण माहिती

आयुष्मान भारत डिजिटल मिशन (ABDM) उद्दिष्टे

आयुष्मान भारत डिजिटल मिशन 2024 (ABDM) हा एक कार्यक्रम आहे ज्याचा उद्देश भारतातील आरोग्य सेवांची उपलब्धता आणि समानता सुधारणे आहे. आरोग्यसेवेसाठी “नागरिक-केंद्रित” दृष्टीकोन तयार करण्यासाठी इंटरनेट आणि मोबाईल फोनसारख्या माहिती आणि संप्रेषण तंत्रज्ञानाच्या वापराद्वारे हे करण्याचा प्रयत्न केला जातो. ABDM ची अनेक विशिष्ट उद्दिष्टे खालीलप्रमाणे आहेत:

• डिजिटल आरोग्य डेटाचे व्यवस्थापन आणि देवाणघेवाण करण्यासाठी अत्याधुनिक डिजिटल आरोग्य प्रणाली आणि पायाभूत सुविधांची स्थापना करणे.
• माहितीचा एकच स्रोत तयार करण्यासाठी क्लिनिकल सुविधा, आरोग्यसेवा व्यावसायिक, आरोग्य कर्मचारी, औषधे आणि फार्मसी यांच्या नोंदणी तयार करणे.
• डिजिटल आरोग्य डेटासाठी खुल्या मानकांचा अवलंब करणे आणि एंटरप्राइझ-क्लास आरोग्य अप्लिकेशन प्रणालीच्या विकासास प्रोत्साहन देणे
• सूचित संमतीच्या आधारावर, वैयक्तिक आरोग्य नोंदी तयार करणे जे व्यक्ती आणि आरोग्यसेवा व्यावसायिक सहजपणे मिळवू शकतात.
• आरोग्य व्यावसायिक आणि प्रॅक्टिशनर्सद्वारे नैदानिक ​​निर्णय समर्थन प्रणालीच्या वापरास प्रोत्साहित करणे.
• आरोग्य डेटा विश्लेषण आणि वैद्यकीय संशोधन वापरून आरोग्य क्षेत्राच्या चांगल्या व्यवस्थापनास प्रोत्साहन देणे.
• ABDM मध्ये सहभागी होण्यासाठी खाजगी क्षेत्रातील सार्वजनिक आरोग्य अधिकाऱ्यांच्या प्रयत्नांना पाठिंबा देणे.

• स्थानाची पर्वा न करता आरोग्य सेवांमध्ये प्रवेश केला जाऊ शकतो आणि राष्ट्रीय स्तरावर वापरला जाऊ शकतो याची खात्री करणे.
• सर्व स्तरांवर प्रशासनाची कार्यक्षमता आणि परिणामकारकता वाढवणे.
• विद्यमान आरोग्य माहिती प्रणालींची गुणवत्ता आणि परिणामकारकता सुधारणे, ते स्थापित मानकांचे पालन करतात आणि ABDM सह योग्यरित्या एकत्रित आहेत याची खात्री करून.
• ABDM कार्यक्रम भारतातील सशक्त विद्यमान डिजिटल पायाभूत सुविधांचा वापर करू शकतो, ज्यामध्ये ओळखीसाठी आधार प्रणालीचा वापर, इलेक्ट्रॉनिक पेमेंटसाठी युनिफाइड पेमेंट इंटरफेस आणि इंटरनेट आणि मोबाइल फोनवर डिजिटल माध्यमातून व्यापक प्रवेश यांचा समावेश आहे.
• यामध्ये व्यक्ती, आरोग्य सेवा प्रदाते आणि सुविधांची डिजिटल ओळख करणे, इलेक्ट्रॉनिक स्वाक्षरी करणे, करारांची सत्यता सुनिश्चित करणे, पेपरलेस पेमेंट प्रक्रिया करणे आणि डिजिटल रेकॉर्ड सुरक्षितपणे संग्रहित करणे समाविष्ट आहे.

            महात्मा ज्योतिबा फुले जन आरोग्य योजना 

आयुष्मान भारत डिजिटल मिशन ABDM घटक 

ABDM घटक इलेक्ट्रॉनिक हेल्थ टूल्स आणि सिस्टम्सच्या संचाचा संदर्भ देतात जे दिलेल्या प्रदेशात आरोग्य सेवा वितरण व्यवस्थापित करण्यासाठी आणि सुधारण्यासाठी वापरले जातात. ABDM घटकांमध्ये हे समाविष्ट आहे:

1. आरोग्य आयडी/ ABHA नंबर 

हेल्थ आयडी/ABHA नंबर  हा एक अद्वितीय ओळख क्रमांक आहे जो आरोग्य सेवा प्रणालीमधील व्यक्तींना ओळखण्यासाठी आणि त्यांचा मागोवा घेण्यासाठी नियुक्त केला जातो. याचा उपयोग रुग्णाच्या वैयक्तिक आरोग्य माहिती आणि वैद्यकीय नोंदींमध्ये प्रवेश आणि व्यवस्थापित करण्यासाठी केला जातो आणि विविध परिस्थितींमध्ये वापरला जाऊ शकतो, जसे की वैद्यकीय सेवा घेताना, प्रिस्क्रिप्शन भरणे किंवा आरोग्य सेवा प्रदात्यांसोबत भेटी घेणे.

हा नंबर बर्‍याचदा इलेक्ट्रॉनिक आरोग्य नोंदींमध्ये ठेवला जातो आणि व्यक्तीला सेवा देण्यासाठी अधिकृत आरोग्य सेवा प्रदात्यांद्वारे आणि कर्मचार्‍यांकडून प्रवेश केला जाऊ शकतो. या क्रमांकाचे संरक्षण करणे महत्त्वाचे आहे कारण त्यात व्यक्तीच्या आरोग्याविषयी आणि वैद्यकीय इतिहासाबद्दल संवेदनशील माहिती समाविष्ट असू शकते.

2. आरोग्य सुविधा नोंदणी (HFR)

हा एक डेटाबेस आहे ज्यामध्ये रुग्णालये, दवाखाने आणि फार्मसीसह दिलेल्या प्रदेशातील सर्व आरोग्य सेवा सुविधांची माहिती असते. एचएफआरचा वापर रुग्णाच्या गरजा आणि स्थानावर आधारित सर्वात जवळची आणि सर्वात योग्य आरोग्य सुविधा ओळखण्यासाठी केला जातो.

आरोग्य सुविधा नोंदणीमध्ये हे समाविष्ट असू शकते:

• सुविधेचे नाव आणि स्थान.
• ऑफर केलेल्या सेवांचे प्रकार.
• ऑपरेशनचे तास.
• सुविधेची संपर्क माहिती.

3. वैयक्तिक आरोग्य रेकॉर्ड (PHR)

पर्सनल हेल्थ रेकॉर्ड (PHR) ही एक प्रणाली आहे जी व्यक्तींना त्यांची स्वतःची आरोग्य माहिती व्यवस्थापित करू देते आणि ती आरोग्य सेवा प्रदाते, काळजीवाहू आणि इतर अधिकृत व्यक्तींना उपलब्ध करून देते. हे वैद्यकीय परिस्थिती, ऍलर्जी, औषधे, लसीकरण इतिहास, चाचणी परिणाम आणि इतर संबंधित आरोग्य माहितीसह एखाद्या व्यक्तीच्या आरोग्य इतिहासाची सर्वसमावेशक नोंद आहे.

PHRs वैयक्तिक किंवा त्यांच्या अधिकृत प्रतिनिधींद्वारे ऍक्सेस आणि अपडेट केले जाऊ शकतात आणि पोर्टेबल आणि आवश्यकतेनुसार हेल्थकेअर प्रदात्यांसह सहजपणे सामायिक करण्यासाठी डिझाइन केलेले आहेत.

4. हेल्थकेअर प्रोफेशनल्स रजिस्ट्री (HPR)

हा एक डेटाबेस आहे ज्यामध्ये डॉक्टर, परिचारिका आणि इतर चिकित्सकांसह दिलेल्या प्रदेशातील सर्व आरोग्यसेवा व्यावसायिकांची माहिती असते. HPR चा वापर रुग्णाच्या गरजा आणि स्थानावर आधारित योग्य आरोग्यसेवा व्यावसायिक ओळखण्यासाठी केला जातो.

5. युनिफाइड हेल्थ इंटरफेस (UHI)

हे एक साधन आहे जे रुग्णांना, आरोग्यसेवा व्यावसायिकांना आणि इतर भागधारकांना इलेक्ट्रॉनिक पद्धतीने आरोग्यसेवा माहिती आणि सेवांमध्ये प्रवेश आणि व्यवस्थापित करण्यास अनुमती देते. UHI चा वापर इतर गोष्टींबरोबरच अपॉइंटमेंट्स शेड्यूल करण्यासाठी, वैद्यकीय नोंदींमध्ये प्रवेश करण्यासाठी आणि आरोग्यसेवा व्यावसायिकांशी संवाद साधण्यासाठी केला जाऊ शकतो.

           जननी सुरक्षा योजना 

आयुष्मान भारत डिजिटल मिशन महत्वपूर्ण माहिती 

• आयुष्मान भारत डिजिटल मिशन 2024 सुरू करण्याची घोषणा आपल्या देशाचे माननीय पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी 15 ऑगस्ट रोजी केली होती.
• आरोग्य क्षेत्रात महत्त्वपूर्ण कल्याणकारी बदल घडवून आणण्यासाठी ही योजना प्रभावी ठरेल.
• ही मोहीम 6 केंद्रशासित प्रदेशांमध्ये मिशन मोडमध्ये सुरू करण्यात आली.
• केंद्रशासित प्रदेशात या योजनेची यशस्वी अंमलबजावणी झाल्यानंतर 27 सप्टेंबर रोजी ती देशभरात सुरू करण्याची घोषणा करण्यात आली.
• आयुष्मान भारत डिजिटल मिशन अंतर्गत वापरकर्त्याचे आरोग्य रेकॉर्ड सुरक्षितपणे संग्रहित केले जाईल.
• सुरवातीला नागरिकांच्या जुन्या आरोग्य नोंदी गहाळ झाल्या आहेत
• त्यामुळे त्यांना योग्य सल्ला मिळू शकला नाही.
• आता सर्व आरोग्य नोंदी डिजिटल स्वरूपात संग्रहित असल्याने नागरिकांना त्यांच्या सोयीनुसार उपलब्ध करून देण्यात येणार आहे.
• ही योजना डिजिटल क्रांतीचा एक असा परिमाण आहे ज्याचा देशातील प्रत्येक नागरिक लाभ घेऊ शकेल.
• याशिवाय नागरिकांचे जीवनमान उंचावण्यासाठी ही योजना प्रभावी ठरेल.
• या योजनेद्वारे आरोग्य व्यवसाय आणि सुविधाही एकाच व्यासपीठावर जोडल्या जातील. जेणेकरून देशातील नागरीक चांगल्या आरोग्य सेवा निवडू शकतील.
• या योजनेच्या अंमलबजावणीमुळे सर्वसमावेशक आरोग्य सेवा सुनिश्चित होईल.
• आयुष्मान भारत डिजिटल मिशनने एक प्रणाली विकसित केली आहे ज्याद्वारे रुग्णाला डॉक्टरांचा सल्ला घेण्यासाठी प्रत्यक्ष उपस्थित राहण्याची आवश्यकता नाही. रुग्णांवर घरबसल्या उपचार करता येतात.
• या योजनेच्या यशस्वीतेसाठी सर्व लाभार्थ्यांना एकत्र यावे लागेल.
• या योजनेच्या माध्यमातून नागरिकांना एक हेल्थ आयडी कार्ड दिले जाईल ज्यामध्ये त्यांच्या संपूर्ण आरोग्याच्या नोंदी ठेवल्या जातील.
• देशातील नागरिकाला उपचार घेण्यासाठी कोणत्याही कागदी कामावर, पावतीवर किंवा इतर कोणत्याही व्यक्तीवर अवलंबून राहावे लागणार नाही.
• आयुष्मान भारत डिजिटल मिशन पहिल्या टप्प्यात 6 केंद्रशासित प्रदेशांमध्ये कार्यान्वित करण्यात आले. जे अंदमान आणि निकोबार, पुडुचेरी, दादर आणि नगर हवेली दमण आणि दीव, लक्षद्वीप, लडाख आणि चंदीगड आहेत.
• हेल्थ आयडी कार्डमध्ये साठवलेला डेटा पूर्णपणे गोपनीय असेल.
• या अभियानाच्या माध्यमातून राज्यातील नागरिकांना विविध आरोग्य योजनांशी जोडता येणार आहे.
• गरीब आणि मध्यमवर्गीयांच्या उपचारातील अडचणीही या योजनेद्वारे दूर करता येतील.
• तंत्रज्ञानाच्या माध्यमातून देशभरातील रुग्णालयेही डिजिटल माध्यमातून जोडली जाऊ शकतात.
• देशातील मागास भागात राहणाऱ्या नागरिकांना आरोग्य ओळखपत्राद्वारे घरी बसून उत्तम डॉक्टरांकडून उपचार घेता येणार आहेत.
• या योजनेद्वारे रुग्णाची संपूर्ण हेल्थ रेकॉर्ड वेळेत डॉक्टरांना पाठवता येईल.
• आपत्कालीन परिस्थितीत ही योजना अत्यंत प्रभावी ठरेल.

             MP जीवन जननी योजना 

आयुष्मान भारत डिजिटल मिशन- पार्श्वभूमी

• विविध आरोग्य आणि काळजी सुविधांद्वारे सर्व वयोगटातील नागरिकांसाठी आरोग्य आणि कल्याणाची सर्वोच्च संभाव्य पातळी गाठणे.
• जेणेकरून प्रत्येक नागरिकाला कोणत्याही आर्थिक अडचणीशिवाय चांगल्या आरोग्य सुविधा मिळू शकतील.
• या योजनेच्या अंमलबजावणीसाठी आरोग्य आणि कुटुंब कल्याण मंत्रालयाने एक समिती स्थापन केली आहे. ज्याचे अध्यक्ष श्री सत्यनारायण आहेत.
• या समितीने नॅशनल डिजिटल हेल्थ ब्ल्यू प्रिंट तयार केली आहे.या ब्ल्यू प्रिंटच्या माध्यमातून बिल्डिंग ब्लॉक्स आणि डिजिटल हेल्थची सर्वसमावेशक आणि व्यापक अंमलबजावणी करण्यासाठी कृती आराखडा तयार करण्यात आला आहे.

आयुष्मान भारत डिजिटल मिशनचे व्हिजन

कार्यक्षम, प्रवेशजोगी, सर्वसमावेशक, परवडणारी, वेळेवर आणि सुरक्षित पद्धतीने सार्वत्रिक आरोग्य कव्हरेजला समर्थन देणारी राष्ट्रीय डिजिटल आरोग्य परिसंस्था तयार करणे, जी विस्तृत प्रमाणात डेटा, माहिती आणि पायाभूत सुविधा प्रदान करते, योग्यरित्या खुल्या, आंतरक्रिया करण्यायोग्य, मानकांवर आधारित सेवा प्रदान करते. डिजिटल प्रणाली, आणि आरोग्य-संबंधित वैयक्तिक माहितीची सुरक्षा, गोपनीयता सुनिश्चित करते.

• आरोग्य सुविधा कार्यक्षम बनवणे.
• सर्व नागरिकांना आरोग्य सेवा प्रदान करणे.
• नागरिकांचा आरोग्य डेटाबेस गोपनीय ठेवणे.
• डेटाबेस वेळेवर उपलब्ध करून देणे.
• आरोग्य सेवा सुविधा सुलभ करणे.

आयुष्मान भारत डिजिटल मिशन: इको सिस्टम

• सेंट्रल गवर्मेंट
• स्टेट गवर्मेंट
• प्रोग्राम मॅनेजर 
• रेगुलेटर
• एसोसिएशन
• डेवलपमेंट पार्टनरएनजीओस
• ना-नफा ऑर्गेनाइजेशन
• एडमिनिस्ट्रेटर
• हेल्थ केयर प्रोफेशनल
• अदर प्रॅक्टिशनर्स
• डॉक्टर
• हेल्थ टेक कंपनी
• टीपी एस्यूरर्स
• लॅब्स, फार्मेसी, वेलनेस सेंटर
• हॉस्पिटल क्लिनिक 
• पॉलिसी मेकर
• प्रोवाइडर
• एलाइट प्राइवेट एंटिटी
• हेल्थ केयर प्रोफेशनल

                राष्ट्रीय स्वास्थ्य बिमा योजना 

आयुष्मान भारत डिजिटल मिशनचे फायदे

• या योजनेमुळे आरोग्य सेवा वितरणाची कार्यक्षमता, परिणामकारकता आणि पारदर्शकता मोठ्या प्रमाणात वाढेल अशी अपेक्षा आहे.
• रुग्ण त्यांचे वैद्यकीय रेकॉर्ड सुरक्षितपणे संग्रहित करण्यास आणि त्यात प्रवेश करण्यास सक्षम असतील (जसे की प्रिस्क्रिप्शन, निदान अहवाल आणि डिस्चार्ज सारांश), आणि योग्य उपचार आणि पाठपुरावा सुनिश्चित करण्यासाठी ते आरोग्य सेवा प्रदात्यांसह सामायिक करणे. त्यांना आरोग्य सुविधा आणि सेवा प्रदात्यांची अधिक अचूक माहिती देखील उपलब्ध असेल.
• दूरसंचार आणि ई-फार्मसी सारख्या दूरस्थ आरोग्य सेवांचा लाभ घेण्याचा पर्याय देखील आहे.
• या प्रणालीद्वारे, नागरिकांना खाजगी आणि सार्वजनिक आरोग्य सेवा प्रदात्यांकडे प्रवेश करण्याचा पर्याय असेल. हे आरोग्य सेवांच्या किंमतींमध्ये पारदर्शकता देखील सुनिश्चित करेल आणि प्रदान केलेल्या सेवांसाठी उत्तरदायित्व देखील वाढवेल.
• हेल्थकेअर प्रोफेशनल्सना व्यक्तींच्या वैद्यकीय नोंदींमध्ये (त्यांच्या संमतीने) अधिक चांगला प्रवेश असेल ज्यामुळे योग्य सेवा वेळेवर मिळतील याची खात्री होईल. याचे कारण असे की रुग्णांना त्यांचे भूतकाळातील वैद्यकीय तपशील विसरणे किंवा ते अप्रासंगिक समजणे शक्य आहे तर डॉक्टरांना उपचाराचा कोर्स लिहून देण्यासाठी संपूर्ण डेटा आवश्यक असू शकते.
• तसेच, यापुढे लोकांना सर्वत्र फिजिकल रिपोर्ट्स ठेवण्याची गरज भासणार नाही.
• धोरण निर्माते आणि कार्यक्रम व्यवस्थापकांना डेटामध्ये अधिक चांगला प्रवेश असेल, ज्यामुळे सरकारला अधिक माहितीपूर्ण निर्णय घेणे शक्य होईल.
• लोकांच्या आरोग्यावरील डेटा हातात असल्याने, सरकार लोकांना निरोगी जीवनशैलीकडे वळवू शकते, ज्यामुळे रोगांचा प्रतिबंध होतो आणि लोकांच्या खर्चात बचत होते, याचा अर्थ असा होतो की चांगली जीवनशैली असलेल्या लोकांना कमी आरोग्य विमा प्रीमियम भरावा लागेल.
• सध्या, रुग्णालयांमध्ये डिजिटल हेल्थ आयडीचा वापर केवळ एका रुग्णालयापुरता किंवा एकाच गटापुरता मर्यादित आहे आणि बहुतेक मोठ्या खाजगी साखळ्यांमध्ये केंद्रित आहे. नवीन उपक्रम संपूर्ण परिसंस्था एका व्यासपीठावर आणेल.
• अशा एकत्रित माहितीची एकाच ठिकाणी उपलब्धता देखील रिझर्चर्सना मोठ्या प्रमाणात मदत करेल.

             प्रधानमंत्री योजना लिस्ट 2023 

आयुष्मान भारत डिजिटल मिशन अंतर्गत संधी

• आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स, इंटरनेट ऑफ थिंग्ज, ब्लॉकचेन आणि क्लाउड कॉम्प्युटिंग यांसारख्या तंत्रज्ञानाचा वापर करून डिजिटल हेल्थ इकोसिस्टमची सुविधा केली जाऊ शकते. या तंत्रांद्वारे आरोग्य सेवाही सुधारता येऊ शकतात. याशिवाय या तंत्रांद्वारे खर्च कमी करून सेवाही सोयीस्कर करता येतात.
• आयुष्मान भारत प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजनेंतर्गत, डिजिटल पायाभूत सुविधांचा यशस्वी वापर करून लाभार्थ्यांची ओळख पटवण्यापासून ते रुग्णालयात दाखल आणि उपचारांपर्यंत माहिती तंत्रज्ञान प्लॅटफॉर्मवरून शेवटपर्यंत सेवा पुरवण्यात आल्या आहेत. या डिजिटल पायाभूत सुविधांचा उपयोग आयुष्मान भारत डिजिटल मिशनच्या अंमलबजावणीसाठीही केला जाऊ शकतो. जेणेकरुन नागरिक, आरोग्य सेवा प्रदाते, सरकार आणि संशोधक यांना सशक्त बनवता येईल आणि आंतरकार्यक्षम आरोग्य व्यवस्थापन प्रणाली विकसित करता येईल.
• सध्याच्या सार्वजनिक डिजिटल पायाभूत सुविधा जसे की आधार, युनिफाइड पेमेंट इंटरफेस आणि इंटरनेट, मोबाईल फोन इत्यादी आयुष्मान भारत डिजिटल मशीनच्या अंमलबजावणीसाठी मदत करतील.
• याशिवाय डॉक्टरांची डिजिटल ओळख, आरोग्य सुविधा, इलेक्ट्रॉनिक स्वाक्षरी सुविधा, अनिवासी कराराची खात्री करणे, पेपरलेस पेमेंट करणे, डिजिटल रेकॉर्ड सुरक्षितपणे संग्रहित करणे इत्यादी सुविधा या योजनेद्वारे उपलब्ध होणार आहेत.

आयुष्मान भारत हेल्थ अकाउंट संबंधित काही महत्त्वाची माहिती

• आयुष्मान भारत डिजिटल मिशनचा उद्देश देशाच्या एकात्मिक डिजिटल आरोग्य पायाभूत सुविधांना पाठिंबा देणे आणि विकसित करणे आहे.
• ज्या नागरिकांना आयुष्मान भारत डिजिटल मिशनचा लाभ घ्यायचा आहे आणि त्यांचे आरोग्य रेकॉर्ड डिजिटल पद्धतीने उपलब्ध करून द्यायचे आहे, त्यांनी आयुष्मान भारत स्वास्थ्य अकाउंट तयार करावे लागेल. आयुष्मान भारत स्वास्थ्य अकाउंट हा 14 अंकी क्रमांक आहे ज्याद्वारे लाभार्थी ओळखले जाऊ शकतात आणि त्यांचा आरोग्य डेटा संग्रहित केला जाऊ शकतो.
• हेल्थ इन्फॉर्मेशन एक्सचेंज आणि कन्सेंट मॅनेजरमध्ये साइन इन करण्यासाठी PHR पत्ता हे स्वयं-घोषित वापरकर्तानाव आहे.
• आयुष्मान भारत स्वास्थ्य अकाउंट अधिकृत वेबसाइटवर नोंदणी करून मिळवता येते. याशिवाय ते अॅपद्वारेही मिळू शकते.
• मोबाईल नंबरद्वारे आयुष्मान भारत स्वास्थ्य अकाउंट उघडण्यासाठी मोबाईल नंबर, नाव, जन्मतारीख, लिंग, पत्ता, मोबाईल नंबर असणे अनिवार्य आहे. आधार क्रमांकासह आयुष्मान भारत स्वास्थ्य अकाउंट उघडण्यासाठी नाव, जन्मतारीख, लिंग, पत्ता, मोबाइल क्रमांक आणि आधार क्रमांक असणे अनिवार्य आहे.
• तुमचा आधार क्रमांक तुमच्या मोबाईल क्रमांकाशी लिंक केलेला नसल्यास, तुम्ही जवळच्या सहभागी सुविधेला भेट देऊ शकता आणि तुमचा आधार क्रमांक वापरून बायोमेट्रिक प्रमाणीकरण करून घेऊ शकता. त्यानंतर तुम्हाला आयुष्मान भारत हेल्थ अकाउंट दिले जाईल.
• आयुष्मान भारत हेल्थ अकाउंट क्रमांक प्रत्येक लाभार्थीसाठी अद्वितीय असेल. लाभार्थीच्या सर्व आरोग्य नोंदी या हेल्थ अकाउंट क्रमांकाशी जोडल्या जाऊ शकतात.
• लाभार्थी एकापेक्षा जास्त आयुष्मान भारत हेल्थ अकाउंट देखील तयार करू शकतात.
• स्वायत्त रेकॉर्ड खात्यासाठी नोंदणी करण्यासाठी 10 मिनिटांपेक्षा कमी वेळ लागतो. कारण नागरिकांना फक्त त्यांचे मूलभूत तपशील भरायचे आहेत आणि त्यांचा मोबाईल क्रमांक किंवा आधार क्रमांक प्रमाणित करायचा आहे.
• आयुष्मान भारत हेल्थ अकाउंटसाठी रजिस्ट्रेशन करण्यासाठी तुम्हाला कोणत्याही प्रकारची कागदपत्रे सादर करण्याची आवश्यकता नाही. तुमच्या आरोग्याच्या नोंदी या खात्यात सुरक्षित ठेवल्या जातात.

ABHA हेल्थ आयडी कार्ड अंतर्गत काही मुख्य गोष्टी

• या कार्ड अंतर्गत लोकांच्या आरोग्याशी संबंधित माहिती जसे रक्तगट, अहवाल, डॉक्टरांचे प्रिस्क्रिप्शन आणि औषधांशी संबंधित माहिती इ.
• डिजिटल हेल्थ कार्ड 14 अंकी असेल.
• या कार्डवर एक युनिक QR कोड असेल.
• देशातील लोकांव्यतिरिक्त डॉक्टर, सरकारी-निमसरकारी रुग्णालये, दवाखाने इत्यादी सर्व जोडले जातील.
• वापरकर्त्याच्या माहितीशिवाय तपशील पाहिला जाऊ शकत नाही त्यांच्याकडे पासवर्ड आणि OTP असणे आवश्यक आहे.

ABHA कार्ड संबंधित वैशिष्ट्ये

• ABHA कार्ड द्वारे सर्व रुग्णांचा डेटा डिजिटल स्वरूपात संग्रहित केला जाईल.
• या योजनेद्वारे लोकांना यापुढे त्यांचे वैद्यकीय अहवाल सर्वत्र घेऊन जाण्याची गरज भासणार नाही. कारण त्याचा वैद्यकीय अहवाल या हेल्थ आयडीमध्ये सुरक्षित असेल ज्यात डॉक्टर सहज प्रवेश करू शकतील.
• या योजनेची घोषणा आपल्या देशाचे पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी स्वातंत्र्य दिनानिमित्त केली आहे.
• ABHA हेल्थ आयडी कार्डद्वारे लोकांकडून कोणत्याही प्रकारचा वैद्यकीय डेटा कधीही गमावला जाणार नाही.
• या आरोग्य ओळखपत्राच्या माध्यमातून वेळेचीही बचत होणार आहे.
• या योजनेसाठी सरकारने 500 कोटी रुपयांचे बजेट ठेवले आहे.
• हेल्थ आयडी कार्ड अंतर्गत, रुग्णाचा डेटा पूर्णपणे गोपनीय ठेवला जाईल.
• या योजनेद्वारे रुग्णालये, दवाखाने आणि रुग्णांना केंद्रीय सर्व्हरद्वारे जोडले जाईल.
• या आरोग्य ओळखपत्रामुळे वैद्यकीय क्षेत्रात मोठी क्रांती होणार आहे.
• या योजनेअंतर्गत ओळखपत्र घेतलेल्या नागरिकांना एक युनिक आयडी देण्यात येणार आहे. त्याद्वारे तो सिस्टीममध्ये लॉगिन करू शकणार आहे.
• रुग्णालये आणि नागरिकांना त्यांच्या इच्छेनुसार हेल्थ कार्ड घेता येईल आणि इच्छा नसल्यास हेल्थकार्ड घेण्याची आवश्यकता नाही, असा पर्याय सरकारने दिला आहे. हेल्थ कार्ड बनविणे आवश्यक नाही 
• हेल्थ आयडी कार्ड मेडिकल स्टोअर्स आणि आरोग्य विमा कंपन्यांना विस्तारित केले जाईल.

ABHA हेल्थ कार्डचे महत्वपूर्ण मुद्दे 

• हेल्थ आयडी कार्डमध्ये एक क्यूआर कोड असेल जो हॉस्पिटल आणि क्लिनिकच्या रूग्णांशी संबंधित माहिती मिळविण्यासाठी स्कॅन केला जाऊ शकतो.
• ही माहिती मिळविण्यासाठी, रुग्णालये आणि दवाखाने यांना हेल्थ आयडी कार्ड आणि ओटीपी आवश्यक असेल, त्याशिवाय ही माहिती पाहता येणार नाही.
• हेल्थ आयडी कार्डमध्ये रक्तगट, औषधे, अहवाल आणि डॉक्टरांशी संबंधित सर्व माहिती रेकॉर्ड केली जाईल.
• या ओळखपत्रावर 14 अंकी क्रमांक असेल जो प्रत्येक रुग्णाचा विशिष्ट आयडी असेल.
• हेल्थ आयडी कार्ड आधार कार्डशी लिंक करणे बंधनकारक आहे.
• या योजनेचे कार्यवाहन राष्ट्रीय आरोग्य प्राधिकरणाकडे आहे.
• ही योजना प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजनेअंतर्गत येते.

तुम्हाला ABHA डिजिटल हेल्थ आयडी कार्ड तयार करण्याची गरज का आहे?

प्रत्येक वेळी तुम्ही हॉस्पिटलमध्ये जाता तेव्हा वैद्यकीय अहवाल सोबत नेणे त्रासदायक ठरू शकते. तुमच्या वैद्यकीय इतिहासाचा मागोवा ठेवणे देखील आव्हानात्मक असू शकते. ABHA डिजिटल हेल्थ आयडी कार्ड तुमची सर्व वैद्यकीय माहिती एकाच ठिकाणी साठवून या समस्यांचे निराकरण करते. त्यामुळे, तुम्ही तुमचा आयडी क्रमांक डॉक्टर आणि विमा कंपन्या यांसारख्या वैद्यकीय व्यावसायिकांशी शेअर करू शकता आणि ते तुमची वैद्यकीय माहिती त्वरित पाहू शकतात.

ABHA हेल्थ आयडीचे फायदे

• तुम्ही ABHA हेल्थ आयडी कार्ड रजिस्ट्रेशन करून डाउनलोड केल्यास तुम्हाला खालील फायदे मिळू शकतात.
• तुम्ही तुमची सर्व वैद्यकीय माहिती जसे की चाचण्या, निदान, औषधोपचार इ. काही क्लिकवर प्रवेश करू शकता.
• तुम्ही तुमचे वैद्यकीय नोंदी हॉस्पिटल, दवाखाने, डॉक्टर इत्यादींसोबत सहज शेअर करू शकता. अशा प्रकारे, तुम्हाला नवीन परिसरातही वैद्यकीय सेवा मिळू शकते.
• तुम्ही हेल्थकेअर प्रोफेशनल रजिस्ट्री (HPR) मध्ये प्रवेश करू शकता जे भारतातील सर्व डॉक्टरांच्या तपशीलांचे संकलन आहे.
• तुम्ही हेल्थ फॅसिलिटी रजिस्ट्री (HFR) मध्ये देखील प्रवेश करू शकता जी भारतातील सर्व सरकारी आणि खाजगी वैद्यकीय सुविधांची यादी आहे.
• हे कार्ड आयुष उपचार सुविधांमध्येही वैध आहे. उपचारांमध्ये आयुर्वेद, योग आणि निसर्गोपचार, युनानी, सिद्ध आणि होमिओपॅथी यांचा समावेश होतो.

आयुष्मान भारत डिजिटल मिशन आवश्यक कागदपत्रे 

• या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी, अर्जदाराने भारताचा कायमचा रहिवासी असणे अनिवार्य आहे.
• आधार कार्ड
• बँक पासबुक
• शिधापत्रिका
• पासपोर्ट आकाराचा फोटो
• मोबाईल नंबर

ABHA डिजिटल हेल्थ आयडी कार्ड बनविण्याची प्रक्रिया 

असा ABHA नंबर बनवा

• सर्वप्रथम तुम्हाला आयुष्मान डिजिटल हेल्थ मिशन (abdm.gov.in) च्या अधिकृत वेबसाइटला भेट द्यावी लागेल.
• आता तुमच्या समोर होम पेज ओपन होईल.
• स्क्रीनवर दिसणार्‍या होम पेजवर तुम्हाला Create Your ABHA Number चा पर्याय दिसेल.

• त्यावर क्लिक करा. त्यानंतर पुढील पेज उघडेल. आता तुम्हाला या पेजवर तीन पर्याय दिसतील.
• तुमचा ABHA नंबर तयार करण्यासाठी तुमच्या सोयीनुसार येथे तुम्ही तीन पर्यायांमधून निवडू शकता.
• आधारवरून आयडी जनरेट करायचा असेल तर जनरेट व्हाया आधार या पर्यायावर क्लिक करा.
• जर तुम्हाला ड्रायव्हिंग लायसन्स वरून बनवण्यात रस असेल, तर Generate Via Driving License वर क्लिक करा.
• जर तुम्ही आधार निवडला तर तुम्हाला पुढील पानावर आधार क्रमांक टाकावा लागेल. नंतर सबमिट करा. तुमच्या नोंदणीकृत क्रमांकावर OTP येईल, ज्यामध्ये तुम्ही अर्ज भरू शकता.
• त्याचप्रमाणे, तुम्ही ड्रायव्हिंग लायसन्स निवडल्यास, फॉर्म भरल्यानंतर, तुम्हाला नावनोंदणी क्रमांक मिळेल, जो तुम्ही तुमच्या जवळच्या कार्यालयात जाऊन तुमचा ABHA नंबर मिळवू शकता.
• जर तुम्ही तिसरा पर्याय निवडला तर पर्यायावर क्लिक केल्यावर तुम्हाला तुमचा मोबाईल नंबर टाकावा लागेल.
• यानंतर I Am Not Robot समोर क्लिक करा आणि सबमिट करा.
• सबमिट केल्यानंतर तुमच्या फोनवर OTP येईल, तो नेमलेल्या ठिकाणी भरा आणि सबमिट करा.
• आता अर्ज तुमच्यासमोर उघडेल.
• येथे तुम्हाला विचारलेली सर्व माहिती भरायची आहे. जसे – तुमचे नाव, जन्मतारीख, लिंग, पत्ता, राज्य आणि यासह तुम्हाला पासवर्ड तयार करून त्याची पुष्टी करावी लागेल.
• आता तुम्ही हा फॉर्म सबमिट करा. यानंतर तुम्हाला तुमचा फोटो अपलोड करावा लागेल.
• यासाठी तुम्हाला स्क्रीनवरील My Account वर क्लिक करावे लागेल. यानंतर, तुम्हाला दिलेल्या पर्यायांमधून प्रोफाइल संपादित करा वर क्लिक करा.
• क्लिक टू अपलोड द्वारे तुम्ही तुमचा फोटो जिथे निवडा आणि अपलोड कराल तिथे तुम्हाला तुमची प्रोफाइल दिसेल. आता सबमिट वर क्लिक करा.
• तुमचे ABHA कार्ड बनले आहे.
• ते डाउनलोड करा आणि त्याची प्रिंट काढा.

ABHA अॅप ऑनलाइन डाउनलोड करण्याची प्रक्रिया 

• सर्वप्रथम, तुम्हाला आयुष्मान डिजिटल मिशन (abdm.gov.in) च्या अधिकृत वेबसाइटवर जावे लागेल.

• आता तुमच्या समोर होम पेज ओपन होईल.
• येथे तुम्हाला ABHA APP डाउनलोड करा या पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.
• क्लिक केल्यावर तुमच्या समोर पुढील पेज उघडेल. येथे तुम्हाला अॅपच्या समोर Install चा पर्याय दिसेल, ज्यावर तुम्हाला क्लिक करावे लागेल.
• या पर्यायावर क्लिक करताच. ABHA अॅप तुमच्या डिव्हाइसवर डाउनलोड करणे सुरू होईल.
• यानंतर तुम्ही ते उघडू शकता.

आयुष्मान डिजिटल पोर्टलवर तक्रार (Grievance) नोंदविण्याची प्रक्रिया 

• Grievance दाखल करण्यासाठी, तुम्ही प्रथम त्यांच्या अधिकृत वेबसाइटवर जा.
• आता तुमच्या समोर एक पेज उघडेल जिथे तुम्हाला Registry Your Grievance/IT Incident या पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.

• आता तुमच्या समोर एक नवीन पेज उघडेल जिथे तुम्हाला सर्व तपशील अचूक भरावे लागतील.
• आता कागदपत्रे अपलोड करा आणि शेवटी सबमिट करा.
• तुमची तक्रार नोंदवली जाईल आणि तुम्हाला तक्रार क्रमांक मिळेल, तो सेव्ह करा म्हणजे तुम्हाला तुमच्या तक्रारीची स्थिती पाहता येईल.

निष्कर्ष / Conclusion

आयुष्मान भारत डिजिटल मिशन 2024 (ABDM) चा एक भाग म्हणून, भारत सरकार एकात्मिक डिजिटल आरोग्य प्रणालीला समर्थन देण्यासाठी आवश्यक पायाभूत सुविधा विकसित करण्याचा मानस आहे. डिजिटल महामार्गांचे एकत्रीकरण करून, ते हेल्थकेअर इकोसिस्टममधील भागधारकांमधील विद्यमान अंतर भरून काढेल. सर्व भारतीय नागरिकांसाठी डिजिटल हेल्थ आयडी प्रदान करणे, रुग्णालये, विमा कंपन्या आणि नागरिकांसाठी आरोग्य नोंदींमध्ये इलेक्ट्रॉनिक प्रवेश सुलभ करणे हे त्याचे उद्दिष्ट आहे. जन धन, आधार आणि मोबाइल (JAM) ट्रिनीटी आणि सरकारने सुरू केलेल्या इतर डिजिटल उपक्रमांनुसार, आयुष्मान भारत डेटा, माहिती आणि पायाभूत सुविधांच्या सर्वसमावेशक संचाचा वापर करून अखंड, मानक-आधारित डिजिटल मिशन वितरित करेल, आरोग्य-संबंधित वैयक्तिक माहितीसाठी सुरक्षा, गोपनीयता आणि गोपनीयतेची खात्री करताना इंटरऑपरेबल डिजिटल सोल्यूशन्स.

आयुष्मान भारत डिजिटल मिशन FAQ 

Q. आयुष्मान भारत डिजिटल मिशन काय आहे?

हे मिशन आरोग्याशी संबंधित सेवा सुधारण्यासाठी तयार केले गेले आहे. देशातील प्रत्येक क्षेत्रात डिजिटायझेशनला चालना दिली जात आहे. या मालिकेत केंद्र सरकारने आरोग्य सेवा डिजिटल माध्यमातून जोडण्यासाठी ही योजना सुरू केली आहे.

Q. (ABHA) हेल्थ आयडी म्हणजे काय?

27 सप्टेंबर 2021 रोजी भारत सरकारने आयुष्मान भारत डिजिटल हेल्थ मिशन (ABDM) सुरू केले. या अभियानाचे उद्दिष्ट भारतातील सर्व नागरिकांना एक डिजिटल हेल्थ आयडी प्रदान करणे हे होते ज्यामुळे वैद्यकीय नोंदी सहज उपलब्ध होतील. हा आयडी 14-अंकी ओळख क्रमांक आहे जो भारतातील कोठूनही वापरला जाऊ शकतो. अशा प्रकारे, कोणत्याही भौगोलिक अडथळ्यांशिवाय तुम्ही तुमची आरोग्य माहिती संपूर्ण भारतातील वैद्यकीय व्यावसायिकांसह सामायिक करू शकता.

Q. ABHA कार्ड विशेष का आहे?

हे कार्ड खास आहे कारण यामध्ये रुग्णाची संपूर्ण आरोग्यविषयक माहिती डिजिटल माध्यमात सुरक्षित असेल. यामध्ये कोणताही जुना अहवाल गमावण्याची भीती राहणार नाही. तुमच्या माहितीसाठी, आम्ही तुम्हाला सांगतो की ते कधीही ऍक्सेस केले जाऊ शकते. आणि या आधारावर पुढील उपचार घेण्यासाठी माहितीचा उपयोग करता येईल.

Q. आयुष्मान भारत डिजिटल मिशनचे ध्येय काय आहे?

आयुष्मान भारत डिजिटल मिशन (ABDM) द्वारे अखंडपणे डेटा, माहिती आणि पायाभूत सुविधांची विस्तृत श्रेणी ऑफर करणे हे त्याचे उद्दिष्ट आहे. याव्यतिरिक्त, वैयक्तिक माहितीची सुरक्षितता सुनिश्चित करण्यासाठी खुल्या, इंटरऑपरेबल, मानक-आधारित डिजिटल प्रणालींचा अवलंब केला जाईल.