आयुष्मान भारत योजना 2024 | Ayushman Bharat Yojana, Registration Online, ऑनलाइन अर्ज, पात्रता

by

आयुष्मान भारत योजना 2024: 23 सप्टेंबर 2018 रोजी रांची, झारखंड येथे पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते आयुष्मान भारत – प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजनेचा (AB-PMJAY) शुभारंभ करून भारताने सर्वसामान्यांना सुलभ आणि परवडणारी आरोग्यसेवा पुरविण्याच्या दिशेने मोठी झेप घेतली आहे. आयुष्मान भारताच्या व्हिजन अंतर्गत, प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना (AB-PMJAY) कार्यान्वित केली जाईल जेणेकरून, भारताच्या प्रत्येक नागरिकाला आरोग्य सेवेचा योग्य वाटा मिळेल. आयुष्मान भारत – प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजनेसह, सरकार आरोग्य सेवा संरक्षणाला एका नवीन महत्त्वाकांक्षी पातळीवर नेत आहे. 50 कोटींहून अधिक देशातील लाभार्थ्यांना लक्ष्य करणारा हा “जगातील सर्वात मोठा सरकारी अनुदानीत आरोग्य सेवा कार्यक्रम” आहे.

वर्ष 2015 मध्ये जागतिक समुदायाने सर्वांचे लक्ष सर्वांसाठी आरोग्य याकडे वेधले, कारण वर्ल्ड हेल्थ ऑर्गनायझेशन (WHO) आणि त्याचे सदस्य देश शाश्वत विकास उद्दिष्ट्ये आणि सास्त्रब्दी विकास उद्दिष्ट्ये स्वीकारण्यास सहमत आहे, या सबंधित इथे हे सांगणे उचित आहे कि, भारत संयुक्त राष्ट्र आणि त्याचाशी संबंधित संस्थांनी निश्चित केलेली उद्दिष्ट्ये गाठण्यासाठी पाऊले उचलण्यात नेहमी सक्रीय आहे, त्यामुळे 2014 पासून भारताच्या आरोग्य धोरणात अमुलाग्र बदल करण्यात आला आहे, यासाठी केंद्रातील सरकारने सर्वांसाठी आरोग्य सुनिश्चित करण्यासाठी विविध आरोग्य योजना आणि कार्यक्रम व उपयोजना सुरु केल्या आहे, जसे कि उघडयावर शौचास जाने बंद करण्यासाठी राष्ट्रीय स्वच्छता मिशन, तसेच नवीन अरोग्य धोरण, त्याचप्रमाणे डिजिटल इंडिया कार्यक्रमाचा एक भाग म्हणून आरोग्य उपकरणांच्या उत्पादनावर विशेष लक्ष देण्यात येत आहे.

तसेच केंद्र सरकारने अलीकडच्या अर्थसंकल्पात आयुष्मान भारत योजना हि जगातील सर्वात मोठी सार्वजनिक आरोग्य कव्हरेज योजना जाहीर केली, आयुष्मान भारत योजना 2024 म्हणून ओळखली जाणारी प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना (PMJAY) या योजनेला केंद्र सरकारने 23 सप्टेंबर 2018 रोजी  देशातील 445 जिल्ह्यांमध्ये सुरु केली. वाचक मित्रहो, आज आपण या लेखांतर्गत भारत सरकारची महत्वपूर्ण आयुष्मान भारत योजना 2024 या योजने संबंधित संपूर्ण माहिती पाहणार आहोत, जसे या योजनेच्या अंतर्गत लाभ कसा मिळवावा, योजनेला लागणारी पात्रता, कागदपत्रे, अशा प्रकारची संपूर्ण माहिती आपण पाहणार आहोत.

Table of Contents

आयुष्मान भारत योजना 2024 

देशातील कोणताही नागरिक त्याच्या आर्थिक कमकुवत परिस्थिती मुळे, आजारांच्या उपचार पासून वंचित राहता कामा नये, यासाठी सरकार कडून देशातील आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल नागरिकांसाठी विविध प्रकारच्या आरोग्य योजना सुरु करण्यात आल्या आहेत. हि योजना जगातील सर्वात मोठी केंद्र शासन प्रायोजित योजना आहे, या आयुष्मान भारत योजनेंतर्गत 10 कोटी कुटुंबांना कव्हर करण्याचे सरकारचे उद्दिष्ट्य आहे, हि योजना देशातील आर्थिकदृष्ट्या कमकुवत आणि गरीब नागरिकांसाठी वरदान ठरत आहे, राष्ट्रीय विमा योजना अंतर्गत एक लाखांची मदत दिली जात होती, आता हि रक्कम चार लाख करण्यात आली आहे, हि योजना देशातील गरीब कुटुंबाना मदत करण्यासाठी सुरु करण्यात आली आहे, या योजनेमध्ये आरोग्य आणि कुटुंब कल्याण मंत्रालयाच्या आयुष्मान मिशन अंतर्गत केंद्रीय क्षेत्रातील सर्व बाबींचा समावेश आहे.

आयुष्मान भारत योजना
आयुष्मान भारत योजना

या योजनेच्या अंतर्गत प्रती कुटुंब प्रती वर्ष 5 लाख रुपयांचा लाभ देण्यात येत आहे. या योजनेचा फायदा 40  कोटींहून अधिक कुटुंबांना होणार आहे. या योजनेच्या अंतर्गत सामाजिक आर्थिक जात गणना (SECC) डेटाबेस मध्ये उपस्थित असलेल्या पात्र कुटुंबातील सर्व सदस्यांचा समावेश असणार आहे. या योजनेंतर्गत आरोग्य सेवा प्रदान करण्यासाठी सार्वजनिक रुग्नालायांबरोबर आधीच पॅनेलमध्ये समाविष्ट करण्यात आलेले खाजगी रुग्णालयांना सुद्धा सहभागी करण्यात आले आहे. त्यामुळे हा एक मोठा सार्वजनिक उपक्रम बनला आहे, या योजनेंतर्गत सुमारे 13000 हून अधिक रुग्लणालये आधीच पॅनेलमध्ये समाविष्ट करण्यात  आली आहे, या योजनेमुळे भारतातील आरोग्यसेवांचा चेहरा संपूर्णपणे बदलू शकणार आहे.

                     महात्मा फुले जन आरोग्य योजना

आयुष्मान भारत योजना 2024: आकस्मिक खर्चापासून आर्थिक संरक्षण

हा कार्यक्रम भारत सरकारच्या राष्ट्रीय आरोग्य धोरणाचा एक भाग आहे, हि योजना आरोग्य आणि कुटुंब कल्याण मंत्रालयाने सप्टेंबर 2018 मध्ये सुरू केली होती. त्यानंतर मंत्रालयाने या कार्यक्रमाचे व्यवस्थापन करण्यासाठी राष्ट्रीय आरोग्य प्राधिकरणाची स्थापना केली. ही एक केंद्र पुरस्कृत योजना आहे आणि केंद्र सरकार आणि राज्ये या दोघांद्वारे संयुक्तपणे निधी दिला जातो. 50 कोटी (500 दशलक्ष) लोकांना सेवा प्रदान करून हा जगातील सर्वात मोठा सरकारी प्रायोजित आरोग्य सेवा कार्यक्रम आहे. हा कार्यक्रम एक साधनांची चाचणी आहे कारण त्याचे वापरकर्ते भारतातील कमी उत्पन्न असलेले लोक आहेत.

नॅशनल सॅम्पल सर्व्हे ऑर्गनायझेशन (NSSO) च्या 71 व्या फेरीच्या अंतर्गत 85.9% ग्रामीण कुटुंबांना आणि 82% शहरी कुटुंबांना आरोग्य सेवा विमा उपलब्ध नाही. 17% पेक्षा जास्त भारतीय लोकसंख्येच्या किमान 10% घरगुती बजेट आरोग्य सेवांसाठी खर्च करतात. आरोग्यसेवा संबंधित आकस्मिक खर्च कुटुंबांना कर्जात ढकलतात, त्यामुळे ग्रामीण भारतातील 24% पेक्षा जास्त कुटुंबे आणि शहरी भागातील 18% लोकसंख्येने त्यांचे आरोग्यसेवा खर्च काही प्रकारच्या कर्जाद्वारे भागवले आहेत.

PMJAY योजना प्रामुख्याने गरीब, वंचित ग्रामीण कुटुंबे तसेच राष्ट्रीय विमा योजना (RSBY) अंतर्गत ग्रामीण आणि शहरी दोन्ही भागांसाठी तसेच नवीन सामाजिक व आर्थिक जात जनगणना (SECC) डेटा नुसार व्यावसायिक श्रेणीच्या शहरी कामगारांच्या कुटुंबांना या योजनेच्या अंतर्गत लाभ देण्यात येईल. या अंतर्गत अंदाजे 10.74 कोटी ओळखली गेलेली कुटुंबे (अंदाजे 50 कोटी लाभार्थी) लाभ मिळवण्यास पात्र असतील. कौटुंबिक आकार आणि वय तसेच पूर्व-अस्तित्वातील परिस्थितींवर कोणतेही बंधन नाही.

               प्रधानमंत्री जीवन ज्योती बिमा योजना

आयुष्मान भारत योजना 2024 Highlights

योजनेचे नावआयुष्मान भारत योजना
व्दारा सुरुवात माननीय पंतप्रधान श्री नरेंद्र मोदी
योजनेचा प्रकार केंद्र सरकारी योजना
लाभार्थी देशातील नागरिक
अधिकृत वेबसाईट https://www.pmjay.gov.in/
योजनेची सुरुवात सप्टेंबर 2018 
उद्देश्य नागरिकांना योजनेंतर्गत 5 लाख रुपयांपर्यंत आरोग्य सुविधा उपलब्ध करून देणे
वर्ष 2024
श्रेणी आरोग्य योजना
विभाग राष्ट्रीय स्वास्थ्य प्राधिकरण
अर्ज करण्याची पद्धत ऑनलाइन/ऑफलाईन 

आयुष्मान भारत योजना 2024 आवश्यकता 

आरोग्य मंत्रालयाच्या एका अधिकाऱ्याने माहिती दिली आहे की, केंद्र सरकार आयुष्मान भारत योजना 2022-23 चा विस्तार करण्याचा विचार करत आहे. या योजनेच्या अंतर्गत आरोग्य विमा योजनेची व्याप्ती वाढवणे आणि नवीन लाभार्थींना खूप कमी प्रीमियमवर या योजनेशी लिंक करण्याचा विचार केला जात आहे. अधिकाऱ्याने सांगितले की, मध्यमवर्गीय उत्पन्न गटला आयुष्मान भारत योजनेत सामील करण्याचा विचार केला जात आहे, कारण या वर्गातील लोक श्रीमंत किंवा गरीब नाहीत. आणि या श्रेणीतील बहुतेक लोकांकडे कोणत्याही आरोग्य विमा योजनेचे संरक्षण देखील नाही. म्हणून हा वर्गाकडे सरकारने लक्ष देण्याची गरज आहे.

त्यामुळे आता या योजनेंतर्गत लाभार्थ्यांच्या यादीची व्याप्ती वाढविण्यावर भर दिला जात असून, त्याचा सरकार गांभीर्याने विचार करत आहे. जागतिक स्पर्धेत केवळ निरोगी भारतच यशस्वी होऊ शकतो, असा सरकारचा विश्वास आहे. सर्व वर्गातील लोकांना परवडणारी आरोग्य सेवा सुनिश्चित करण्यासाठी, अलिकडच्या वर्षांत अनेक सरकारी प्रायोजित आरोग्य योजना सुरू करण्यात आल्या आहेत. सोबतच सरकारने प्रधानमंत्री आयुष्मान भारत आरोग्य विमा योजना देखील आणली आहे.

पंतप्रधान आयुष्मान भारत योजना ही योजना पेपरलेस आहे आणि सार्वजनिक रुग्णालये आणि नेटवर्क खाजगी रुग्णालयांमध्ये कॅशलेस हॉस्पिटलायझेशन कव्हर ऑफर करते. आयुष्मान भारत आरोग्य विमा, रुग्णालयात दाखल होण्यापूर्वीचा खर्च, औषधोपचार आणि रुग्णालयात दाखल झाल्यानंतरचा खर्च कव्हर करते, या योजनेचे कव्हर जवळजवळ सर्व तृतीयक आणि दुय्यम वैद्यकीय सेवा प्रक्रियांना लागू होते. या योजनेमुळे अधिक नोकऱ्या निर्माण झाल्या आहेत. 2018 मध्ये, त्यातून 50000 हून अधिक नोकऱ्या निर्माण झाल्या. ही संख्या वाढण्याची अपेक्षा आहे कारण सरकार 2022 पर्यंत 1.5 लाख HWC तयार करण्याची योजना आखत आहे. 90% नोकऱ्या आरोग्य क्षेत्रात आहेत आणि उर्वरित विमा सारख्या संलग्न क्षेत्रांमध्ये आहेत.

                   आम आदमी बिमा योजना

(PM-JAY) एक दूरदर्शी योजना: योजनेचा अंतर्गत युनिव्हर्सल हेल्थ कव्हरेज (UHC) निर्माण करणे 

  • PM-JAY ही एक दूरदर्शी योजना आहे ज्याचा उद्देश युनिव्हर्सल हेल्थ कव्हरेज (UHC) ची संकल्पना पूर्ण करणे आहे. ज्याचे अनेक फायदे आहे, जे खालीलप्रमाणे आहेत 
  • यामुळे बर्‍याच कुटुंबांचा वैद्यकीय खर्च कमी होईल, जे सध्या बहुतांशी आवाक्याबाहेरचे खर्च आहेत. पात्र कुटुंबे कर्जबाजारी न होता दर्जेदार वैद्यकीय सेवा घेऊ शकतात.
  • या योजनेअंतर्गत प्रदान केलेल्या विमा संरक्षणामध्ये सामान्यत: मानक फार्मा-दाव्यांमधून वगळल्या जाणाऱ्या वस्तूंचा समावेश होतो (उदाहरणार्थ, पूर्व-अस्तित्वातील परिस्थिती, जन्मजात रोग आणि मानसिक आरोग्य स्थिती).
  • योजनेसाठी रुग्णालयांनी काही किमान मानके राखणे आवश्यक आहे.
  • या योजनेद्वारे विमाधारक आणि तृतीय पक्ष प्रशासकांना मोठ्या नवीन बाजारपेठेत प्रवेश मिळेल.
  • या योजनेत भारताच्या आरोग्य सेवा प्रणालीमध्ये सर्वसमावेशक सुधारणा सुरू करण्याची क्षमता आहे.
  • योजना सुरू झाल्याच्या एका वर्षानंतर, लाभार्थी कुटुंबांची 13000 कोटींहून अधिक बचत झाल्याचे सांगण्यात येते.
  • 60% पेक्षा जास्त उपचार खाजगी रुग्णालयांतून केले जातात. खासगी क्षेत्राने या योजनेत सक्रिय भूमिका बजावली असून त्याचा फायदाही झाला आहे. अनेक टियर II आणि III शहरांमध्ये खाजगी रुग्णालयांमध्ये वाढ झाली आहे.
  • समाजातील आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल घटक आर्थिक अडचणींशिवाय दर्जेदार आरोग्यसेवा मिळवू शकतात.
  • या योजनेमुळे अधिक रोजगार निर्माण झाला आहे. 2018 मध्ये, त्यातून 50000 हून अधिक नोकऱ्या निर्माण झाल्या. 2022 पर्यंत 1.5 लाख HWC बांधण्याची सरकारची योजना असल्याने ही संख्या वाढण्याची अपेक्षा आहे.
  • 90% नोकऱ्या आरोग्य क्षेत्रात आहेत आणि बाकीच्या विम्यासारख्या संलग्न क्षेत्रांमध्ये आहेत.
  • ही योजना मजबूत IT फ्रेमवर्कद्वारे समर्थित आहे. आयटी, लाभार्थी ओळख, उपचार रेकॉर्ड ठेवणे, दाव्यांची प्रक्रिया, तक्रार निवारण इत्यादींना समर्थन देते. दोघांमध्ये फसवणूक शोधणे, प्रतिबंध आणि नियंत्रण प्रणाली आहेत
  • फसवणूक रोखण्यासाठी केंद्र आणि राज्य या दोन्ही स्तरांवर फसवणूक शोधणे, प्रतिबंध करणे आणि नियंत्रण प्रणाली आहे.

                    राष्ट्रीय वयोश्री योजना

PM-JAY अंतर्गत लाभ कव्हर

भारतातील विविध सरकारी-प्रायोजित आरोग्य विमा योजनांच्या अंतर्गत लाभ कवच नेहमीच 30,000/- रुपये ते 3,00,000/- रुपये प्रति कुटुंब प्रति वर्ष या मर्यादेत विविध राज्यांमध्ये एक खंडित प्रणाली तयार करते. PM-JAY सूचीबद्ध दुय्यम आणि तृतीयक वैद्यकीय सेवा परिस्थितींसाठी प्रत्येक पात्र कुटुंबाला प्रति वर्ष 5,00,000/- रुपये पर्यंतचे कॅशलेस कव्हर प्रदान करते. योजनेतील कव्हरमध्ये उपचाराच्या खालील घटकांवर झालेल्या सर्व खर्चाचा समावेश होतो.

  • वैद्यकीय तपासणी, उपचार आणि सल्लामसलत
  • 5,00,000/-रुपयांपर्यंतचे फायदे फॅमिली फ्लोटर आधारावर आहेत.
  • ते कुटुंबातील एक किंवा सर्व सदस्यांना मिळू शकतात.
  • RSBY मध्ये पाच सदस्यांचे कुटुंब होते.

आयुष्मान भारत योजना योजनेंतर्गत काय समाविष्ट आहे?

गरीब आणि गरजूंना सुलभ आरोग्य सेवा उपलब्ध करून देण्याच्या उद्देशाने, आयुष्मान भारत योजना दुय्यम आणि तृतीय श्रेणीच्या हॉस्पिटलायझेशन सेवेसाठी प्रति कुटुंब प्रति वर्ष रु. 5 लाखांपर्यंत कव्हरेज देते.
AB-PMJAY अंतर्गत आरोग्य विम्यामध्ये लाभार्थ्यांच्या हॉस्पिटलायझेशन खर्चाचा समावेश होतो आणि त्यात खालील घटकांचा समावेश होतो:-

  • वैद्यकीय तपासणी, सल्लामसलत आणि उपचार.
  • प्री-हॉस्पिटल.
  • नॉन-सघन आणि गहन काळजी सेवा.
  • औषध आणि वैद्यकीय उपभोग्य वस्तू.
  • निदान आणि प्रयोगशाळा सेवा.
  • राहण्याची सोय.
  • वैद्यकीय रोपण सेवा, जेथे शक्य असेल तेथे.
  • अन्न सेवा.
  • उपचारादरम्यान उद्भवणारी गुंतागुंत.
  • 15 दिवसांपर्यंत रुग्णालयात दाखल केल्यानंतरचा खर्च.
  • COVID-19 (कोरोनाव्हायरस) उपचार.

आयुष्मान भारत योजना योजनेत काय समाविष्ट नाही?

इतर प्रकारच्या आरोग्य विमा पॉलिसींप्रमाणेच , आयुष्मान भारत योजना योजनेत काही अपवाद आहेत. खालील घटक योजनेत समाविष्ट नाहीत:-

  • बाह्यरुग्ण विभागाचा (ओपीडी) खर्च.
  • औषध पुनर्वसन.
  • कॉस्मेटिक शस्त्रक्रिया.
  • प्रजनन उपचार.
  • वैयक्तिक निदान.
  • अवयव प्रत्यारोपण.

प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजनेची ठळक वैशिष्ट्ये [PMJAY]

  • भारत सरकारने 23.09.2018 रोजी आयुष्मान भारत प्रधान मंत्री जन आरोग्य योजना (PMJAY) सुरू केली आहे. PMJAY ही केंद्र पुरस्कृत योजना आहे. हे पूर्णपणे सरकारद्वारे अनुदानित आहे आणि वित्त मंत्रालयाच्या प्रचलित मार्गदर्शक तत्त्वांनुसार निधी केंद्र आणि राज्य सरकारांमध्ये सामायिक केला जातो.
  • PMJAY 5 लाख रुपयांपर्यंतचे आरोग्य संरक्षण प्रदान करते. सुमारे 10.74 कोटी गरीब आणि असुरक्षित कुटुंबांना (अंदाजे 50 कोटी लाभार्थी) दुय्यम आणि तृतीयक रुग्णालयात दाखल करण्यासाठी प्रति कुटुंब प्रति वर्ष 5 लाख रुपये 
  • PMJAY ही एक पात्रता आधारित योजना आहे. ही योजना SECC डेटाबेसनुसार वंचित आणि व्यावसायिक निकषांवर आधारित गरीब आणि असुरक्षित कुटुंबांना समाविष्ट करते.
  • PMJAY भारतभरातील कोणत्याही (सार्वजनिक आणि खाजगी दोन्ही) पॅनेलीकृत रुग्णालयांमध्ये सेवेच्या ठिकाणी लाभार्थींसाठी सेवांसाठी कॅशलेस आणि पेपरलेस प्रवेश प्रदान करते. दुसऱ्या शब्दांत सांगायचे झाल्यास, एका राज्यातील लाभार्थी देशात कोठेही पॅनेल केलेल्या हॉस्पिटलमधून लाभ घेऊ शकतो.
  • PMAJY अंतर्गत, राज्ये अंमलबजावणीसाठी स्वतःच्या पद्धती निवडण्यास स्वतंत्र आहेत. ते विमा कंपनीमार्फत किंवा थेट ट्रस्ट/सोसायटी किंवा मिश्रित मॉडेलद्वारे योजना राबवू शकतात.
  • कुटुंबाच्या आकारावर कोणतेही बंधन नाही, नियुक्त केलेल्या कुटुंबातील सर्व सदस्यांना विशेषतः मुलगी आणि ज्येष्ठ नागरिकांना कव्हरेज मिळण्याची खात्री आहे.
  • एक सु-परिभाषित तक्रार आणि सार्वजनिक तक्रार निवारण यंत्रणा तयार केली गेली आहे, ज्याद्वारे तक्रारी/तक्रारी नोंदवल्या जातात, मान्य केल्या जातात, संबंधित कारवाईसाठी, निराकरण आणि निरीक्षण    वाढवल्या जातात.
  • PMJAY ने रीअल टाइम ट्रान्झॅक्शन डेटाची अंमलबजावणी आणि भूमिका यासाठी एक मजबूत IT प्रणाली तयार केली आहे.
  • राष्ट्रीय स्तरावर, राष्ट्रीय आरोग्य प्राधिकरण (NHA) हे योजनेच्या अंमलबजावणीचे व्यवस्थापन करण्यासाठी आरोग्य आणि कुटुंब कल्याण मंत्रालयाशी संलग्न कार्यालय म्हणून स्थापन करण्यात आले आहे.
  • पॅकेजचे तपशील, ऑपरेशनल मार्गदर्शक तत्त्वे आणि प्रमुख वैशिष्ट्ये www.pmjay.gov.in वर उपलब्ध आहेत.
  • AB-PMJAY पात्र लाभार्थ्यांना पॅनेल केलेल्या हॉस्पिटलमध्ये कॅशलेस उपचार प्रदान करण्यात येते. लाभार्थ्यांना कोणतेही पैसे दिले जात नाहीत आणि ट्रस्ट मोडच्या बाबतीत राज्य आरोग्य एजन्सी (SHA) द्वारे आणि विमा मोडच्या बाबतीत विमा कंपनीद्वारे थेट रुग्णालयांना पैसे दिले जातात.

आयुष्मान भारत योजनेत कोणत्या आजारांवर उपचार केले जातात? रोग आणि उपचारांची यादी 

आयुष्मान भारत योजनेच्या माध्यमातून सरकार दर वर्षी गरीब लोकांना 5 लाख रुपयांपर्यंतचे उपचार देते. आता ESIS (एम्प्लॉईज स्टेट इन्शुरन्स कॉर्पोरेशन) आणि CAPF (केंद्रीय सशस्त्र सुरक्षा दल)कर्मचारी यांच्या लाभार्थ्यांनाही या योजनेच्या कक्षेत आणण्यात आले आहे. या योजनेअंतर्गत 1570 हून अधिक आजारांवर किंवा शारीरिक समस्यांवर मोफत उपचार केले जातात.

आयुष्मान योजना आजारांची यादी: आयुष्मान भारत योजनेत समाविष्ट असलेल्या आजारांची नावे, आयुष्मान भारत योजनेंतर्गत एकूण 1,578 प्रकारच्या आजारांचा समावेश करण्यात आला आहे. प्रत्येक रोगाच्या उपचारासाठी जास्तीत जास्त देयकाची मर्यादाही निश्चित करण्यात आली आहे. म्हणूनच त्यांना हेल्थ बेनिफिट पॅकेजेस (HBP) असे नाव देण्यात आले आहे. हे उपचार पॅकेज दोन टप्प्यात लागू करण्यात आले आहेत.

HBP 1.0:-
 
सुरुवातीला जेव्हा 2018 साली आयुष्मान भारत योजना सुरू करण्यात आली तेव्हा एकूण 1,393 प्रकारच्या आरोग्य समस्यांचा त्यात समावेश करण्यात आला होता. हे एकूण 25 विशेष (विभाग) अंतर्गत ठेवण्यात आले होते. एकूण 1,393 उपचार पॅकेजेस (1,083 पॅकेजेस सर्जिकल होते + 309 पॅकेजेस वैद्यकीय होते + 1 पॅकेज इतर रोगांसाठी होते. या यादीला HBP 1.0 म्हणतात. प्रथमच लागू करण्यात आलेल्या आरोग्य लाभ पॅकेजच्या यादीत काही त्रुटी समोर आल्या. यामध्ये सुधारणा करून आरोग्य लाभ पॅकेजेसची दुसरी यादी तयार करण्यात आली. त्याला HBP 2.0 असे नाव देण्यात आले. 
 
HBP 2.0:- 
 
दुसऱ्या टप्प्यात 2020 मध्ये, सुधारित यादी जाहीर करण्यात आली असून त्यात एकूण 1,574 प्रकारच्या उपचार पॅकेजेसचा समावेश आहे. हे एकूण 24 विशेष (विभाग) अंतर्गत ठेवण्यात आले आहेत. हे एकूण 872 उपचार पॅकेजमध्ये विभागले गेले आहेत. 872 उपचार पॅकेजपैकी 612 शस्त्रक्रिया आणि 260 वैद्यकीय क्षेत्राशी संबंधित आहेत. या पॅकेजेस अंतर्गत एकूण 1574 प्रकारच्या प्रक्रिया करण्यात आल्या आहेत. 
 
HBP 2.0 अंतर्गत उपचारांसाठी उपलब्ध रोगांचे प्रकार
 
आरोग्य समस्या प्रकारविशेषत समाविष्ट असलेल्या उपचार पॅकेजची संख्याउपचार पॅकेजमध्ये समाविष्ट असलेल्या वैद्यकीय प्रक्रियेची संख्या
बर्न्स व्यवस्थापन 6 20
हृदयरोग 20 26
कार्डिओथोरॅसिक आणि रक्तवहिन्यासंबंधी शस्त्रक्रिया34 113
इमर्जन्सी रूम पॅकेजेस (काळजीसाठी 12 तासांपेक्षा कमी मुक्काम आवश्यक आहे)3 4
सामान्य औषध 76 98
सामान्य शस्त्रक्रिया 98 152
इंटरव्हेंशनल न्यूरोरॅडियोलॉजी10 15
वैद्यकीय ऑन्कोलॉजी71 236
मानसिक विकार 10 10
निओ – नेटल केअर पॅकेजेस 10 10
न्यूरोसर्जरी ( मेंदू आणि मज्जासंस्थेशी संबंधित समस्यांवर उपचार )54 82
प्रसूती आणि स्त्रीरोग 59 77
नेत्ररोग ( डोळ्यांच्या समस्यांवर उपचार )40 53
तोंडी आणि मॅक्सिलोफेशियल शस्त्रक्रिया 7 9
ऑर्थोपेडिक्स ( अपंगत्वाशी संबंधित समस्यांवर उपचार )71 132
Otorhinolaryngology ( कान, नाक आणि घसा संबंधित समस्या उपचार )35 78
बालरोग वैद्यकीय व्यवस्थापन46 65
बालरोग शस्त्रक्रिया19 35
प्लास्टिक आणि पुनर्रचनात्मक शस्त्रक्रिया8 12
पॉलीट्रॉमा ( गंभीर जखमांमुळे शरीरात उद्भवणाऱ्या समस्यांवर उपचार )10 21
रेडिएशन ऑन्कोलॉजी14 35
सर्जिकल ऑन्कोलॉजी76 121
मूत्रविज्ञान 94 143
अनिर्दिष्ट सर्जिकल पॅकेज ( वर नमूद केलेल्या वैशिष्ट्यांमध्ये समाविष्ट नसलेले इतर कोणतेही रोग)1 1
एकूण 872 1574

आयुष्मान भारत योजना योजनेंतर्गत समाविष्ट गंभीर आजार किंवा आजारांची यादी

वैद्यकीय सेवा योजनेने देशातील सार्वजनिक आणि खाजगी रुग्णालयांमध्ये 1300 पेक्षा जास्त वैद्यकीय पॅकेजेससाठी कव्हरेज वाढवले ​​आहे. आयुष्मान भारत योजनेंतर्गत काही गंभीर आजार खाली दिले आहेत:-

  • प्रोस्टेट कर्करोग.
  • दुहेरी वाल्व बदलणे.
  • कोरोनरी आर्टरी बायपास ग्राफ्ट.
  • COVID-19.
  • पल्मोनरी वाल्व बदलणे.
  • कवटीच्या संबंधित शस्त्रक्रिया.
  • पूर्ववर्ती मणक्याचे निर्धारण.
  • गॅस्ट्रिक पुल-अपसह लॅरिन्गोफॅरेंजेक्टॉमी
  • जळल्यानंतर विकृतीकरणासाठी टिशू विस्तारक.
  • स्टेंटसह कॅरोटीड अँजिओप्लास्टी.

PMJAY योजना COVID-19 कव्हरेज

देशामध्ये अजूनही करोना साथ काही प्रमाणात सुरु आहे त्यामुळे, लाभार्थींना COVID-19 कव्हरेजचा लाभ घेण्यासाठी सक्षम करण्यासाठी, विमा नियामक आणि विकास प्राधिकरण (IRDAI) ने सर्व आरोग्य आणि सामान्य विमा कंपन्यांना COVID-19 (कोरोनाव्हायरस) हॉस्पिटलायझेशन आणि उपचारांचा खर्च कव्हर करण्यासाठी एक सल्ला जारी केला आहे. PMJAY किंवा आयुष्मान भारत योजना, या योजनेमध्ये कोविड-19 उपचार आणि हॉस्पिटलायझेशन समाविष्ट आहे. पीएमजेएवाय योजने अंतर्गत कोविड-19 रूग्ण पॅनेलमधील रुग्णालयांमध्ये मोफत उपचार घेऊ शकतात. तुम्ही सरकार-अनुदानित आयुष्मान भारत योजनेचे लाभार्थी असल्याची खात्री करा.

आयुष्मान भारत योजनेचे उद्दिष्ट 

आपल्या देशातील गरीब कुटुंबात आर्थिक विवंचनेमुळे एखाद्याला मोठा आजार असल्यास त्यांना रुग्णालयात उपचार घेणे शक्य होत नाही व उपचाराचा खर्चही उचलता येत नसल्याने या योजनेच्या अंतर्गत त्यांना रुग्णालयात मोफत उपचार मिळून आरोग्याच्या समस्या दूर होण्यास मदत होते. या योजनेव्दारे गरीब कुटुंबातील जनतेचे रोगामुळे मृत्यूचे प्रमाण कमी करणे. आयुष्मान भारत योजनेच्या माध्यमातून देशातील आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल गरीब कुटुंबांना आरोग्य विमा देऊन आर्थिक मदत केली जाणार आहे.
 

आयुष्मान भारत योजनेचे महत्वपूर्ण मुद्दे 

दरवर्षी 5 लाख रुपयांचे कव्हर असेल. आयुष्मान भारत-राष्ट्रीय आरोग्य संरक्षण अभियानाअंतर्गत प्रत्येक कुटुंबाला प्रति वर्ष ५ लाख रुपयांचा लाभ दिला जाईल. या कव्हरमध्ये सर्व दुय्यम आणि तृतीयक आरोग्य सुविधा प्रक्रियांचा समावेश आहे. कोणतीही व्यक्ती (महिला, मुले आणि वृद्ध) वगळले जाणार नाही याची खात्री करण्यासाठी, योजनेमध्ये कुटुंबाचा आकार आणि वय यावर कोणतीही मर्यादा असणार नाही. बेनिफिट कव्हरमध्ये हॉस्पिटलायझेशनपूर्वीचा आणि प्रवेशानंतरचा खर्च समाविष्ट असेल. विमा पॉलिसीच्या पहिल्या दिवसापासून सर्व अटी कव्हर केल्या जातील. प्रत्येक वेळी लाभार्थी रुग्णालयात दाखल झाल्यावर त्याला वाहतूक भत्ताही दिला जाईल. या योजनेचे लाभ देशातील कोणत्याही सरकारी रुग्णालयातून मिळू शकतात आणि योजनेअंतर्गत समाविष्ट असलेल्या लाभार्थींना पॅनेलमधील देशातील कोणत्याही सरकारी/खाजगी रुग्णालयातून कॅशलेस लाभ घेण्याची परवानगी दिली जाईल.
 
आयुष्मान भारत-राष्ट्रीय आरोग्य संरक्षण अभियान ही पात्रता आधारित योजना असेल आणि SECC डेटाबेसमधील वंचिततेच्या निकषांच्या आधारे पात्रता निश्चित केली जाईल. ग्रामीण भागातील विविध श्रेण्यांमध्ये ज्या घरांमध्ये भिंती आणि छत असलेली एकच खोली आहे, 16 ते 59 वर्षे वयोगटातील प्रौढ सदस्य नसलेली कुटुंबे, महिलांच्या नेतृत्वाखालील कुटुंबे आणि 16 वयोगटातील प्रौढ सदस्य नसलेली कुटुंबे यांचा समावेश होतो. 59 ते 59 वयोगटातील, अपंग सदस्य असलेले आणि शारीरिकदृष्ट्या सक्षम प्रौढ सदस्य नसलेले कुटुंब, अनुसूचित जाती/जमाती कुटुंबे, मानवी अनौपचारिक मजुरीच्या उत्पन्नाचा मोठा हिस्सा कमावणारी भूमिहीन कुटुंबे. ग्रामीण भागात अशी कुटुंबे आपोआप समाविष्ट होतात, ज्यांना राहण्यासाठी छप्पर नाही, निराधार, दानधर्मावर जगणारी, सफाई कामगार कुटुंबे, आदिम आदिवासी समूह,
 
सरकारी आणि खाजगी दोन्ही हॉस्पिटलमध्ये लाभ उपलब्ध होईल लाभार्थी सरकारी आणि खाजगी दोन्ही हॉस्पिटलमध्ये लाभ घेऊ शकतील. AB-NHPM लागू करणार्‍या राज्यांमधील सर्व सरकारी रुग्णालये या योजनेसाठी पॅनेलमध्ये गणली जातील. कर्मचारी राज्य विमा महामंडळाशी संलग्न रुग्णालये देखील बेड एनरोलमेंट रेशो नॉर्मच्या आधारे पॅनेलमध्ये समाविष्ट केली जाऊ शकतात. परिभाषित निकषांवर आधारित खाजगी रुग्णालये ऑनलाइन पद्धतीने पॅनेलमध्ये समाविष्ट केली जातील.
 
उपचाराच्या खर्चावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी पॅकेज दराच्या आधारे उपचार दिले जातील. पॅकेज रेटमध्ये उपचाराशी संबंधित सर्व खर्च समाविष्ट असतील. लाभार्थ्यांसाठी हा कॅशलेस आणि पेपरलेस व्यवहार असेल. राज्यांच्या विशिष्ट गरजा लक्षात घेऊन या दरांमध्ये सुधारणा करण्यासाठी राज्यांना मर्यादित लवचिकता असेल.
 
योजना प्रत्येक राज्यात लागू करावयाची आहे AB-NHPM च्या मुख्य तत्वांपैकी एक म्हणजे सहकारी संघराज्य आणि राज्यांसाठी लवचिकता. सह-आघाडीद्वारे राज्यांशी भागीदारी करण्याची तरतूद आहे. हे सध्याच्या आरोग्य विमा/केंद्रीय मंत्रालये/विभाग आणि राज्य सरकारांच्या (स्वतःच्या खर्चावर) यांच्या विविध संरक्षण योजनांशी योग्य एकीकरण सुनिश्चित करण्यासाठी राज्य सरकारांना AB-NHPM चा विस्तार करण्यास अनुमती देईल. राज्ये या योजनेच्या अंमलबजावणीसाठी पद्धती निवडण्यास स्वतंत्र असतील. राज्ये ही योजना विमा कंपनीमार्फत किंवा थेट ट्रस्ट/सोसायटीमार्फत किंवा एकत्रितपणे राबवू शकतात.
 
NITI आयोग आयुष्मान भारत राष्ट्रीय आरोग्य संरक्षण मिशन कौन्सिल (AB-NHPM) च्या अध्यक्षपदी केंद्रीय आरोग्य आणि कुटुंब कल्याण मंत्री यांच्या अध्यक्षतेखाली धोरणात्मक दिशानिर्देश देण्यासाठी आणि केंद्र आणि सरकार यांच्यातील समन्वयाला गती देण्यासाठी सर्वोच्च स्तरावर स्थापन करण्याचा प्रस्ताव आहे. राज्ये. यामध्ये सचिव (आरोग्य आणि कुटुंब कल्याण) आणि सदस्य (आरोग्य), NITI आयोग यांच्या संयुक्त अध्यक्षतेखाली आयुष्मान भारत राष्ट्रीय आरोग्य संरक्षण मिशन गव्हर्निंग बोर्ड (AB-NHPMGB) स्थापन करण्याचा प्रस्ताव आहे.
 
राज्य आरोग्य संस्था योजनेची अंमलबजावणी करेल राज्यांना योजना लागू करण्यासाठी राज्य आरोग्य एजन्सी (SHA) आवश्यक असेल. राज्यांना या योजनेच्या अंमलबजावणीसाठी विद्यमान ट्रस्ट/सोसायटी/नॉन-फॉर-प्रॉफिट कंपनी/स्टेट नोडल एजन्सी SHA म्हणून वापरण्याचा किंवा नवीन ट्रस्ट/सोसायटी/नॉन-फॉर-प्रॉफिट कंपनी/राज्य आरोग्य एजन्सी तयार करण्याचा पर्याय असेल. जिल्हास्तरावरही योजनेच्या अंमलबजावणीसाठी आराखडा तयार करावा लागणार आहे.
 
थेट व्यक्तीच्या खात्यात पैसे हस्तांतरित केले जातील SHA कडे निधी वेळेवर पोहोचेल याची खात्री करण्यासाठी, केंद्र सरकारच्या वतीने एस्क्रो खात्यातून AB-NHPMA द्वारे राज्य आरोग्य संस्थांना पैसे हस्तांतरित केले जाऊ शकतात. दिलेल्या कालमर्यादेत राज्याला अनुदानाचा समान वाटा द्यावा लागेल.
पेपरलेस आणि कॅशलेस व्यवहारांना प्रोत्साहन द्या, पेपरलेस, कॅशलेस व्यवहार सक्षम करण्यासाठी नीती आयोगासोबत भागीदारीमध्ये एक मजबूत, इंटरऑपरेबल आयटी प्लॅटफॉर्म सुरू केला जाईल. हे संभाव्य गैरवापर/फसवणूक ओळखण्यात आणि गैरवापर रोखण्यात मदत करेल. यात एक सु-परिभाषित तक्रार निवारण यंत्रणा असेल. याव्यतिरिक्त, नैतिक धोक्यांसह पूर्व-उपचाराचा अधिकार (दुरुपयोगाची शक्यता) अनिवार्य केले जाईल.
 
योजना इच्छित लाभार्थी आणि इतर भागधारकांपर्यंत पोहोचेल याची खात्री करण्यासाठी, एक सर्वसमावेशक माध्यम आणि आउटरीच धोरण विकसित केले जाईल ज्यामध्ये इतर गोष्टींबरोबरच, प्रिंट मीडिया, इलेक्ट्रॉनिक मीडिया, सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्म, पारंपारिक मीडिया, IEC साहित्य आणि बाह्य क्रियाकलापांचा समावेश असेल.
 

आरोग्य आणि कल्याण केंद्रे (HWCs)

फेब्रुवारी 2018 मध्ये, भारत सरकारने विद्यमान उपकेंद्रे आणि प्राथमिक आरोग्य केंद्रांमध्ये परिवर्तन करून 1,50,000 आरोग्य आणि कल्याण केंद्रे (HWCs) तयार करण्याची घोषणा केली. ही केंद्रे सर्वसमावेशक प्राथमिक आरोग्य सेवा (CPHC) वितरीत करणार आहेत, ज्यामुळे आरोग्यसेवा लोकांच्या घरापर्यंत पोहोचेल. त्यामध्ये माता आणि बाल आरोग्य सेवा आणि असंसर्गजन्य रोग, मोफत आवश्यक औषधे आणि निदान सेवा यांचा समावेश आहे.
आरोग्य आणि वेलनेस केंद्रे त्यांच्या क्षेत्रातील संपूर्ण लोकसंख्येच्या प्राथमिक आरोग्य सेवा गरजा पूर्ण करण्यासाठी, प्रवेश, सार्वत्रिकता आणि समुदायाच्या जवळच्या समानतेचा विस्तार करण्यासाठी सेवांची विस्तृत श्रेणी वितरीत करण्यासाठी परिकल्पित आहे. आरोग्य संवर्धन आणि प्रतिबंधाचा भर लोकांना निरोगी ठेवण्यावर लक्ष केंद्रित करण्यासाठी आणि व्यक्ती आणि समुदायांना निरोगी वागणूक निवडण्यासाठी आणि बदल घडवून आणण्यासाठी तयार केले गेले आहे ज्यामुळे जुनाट आजार आणि आजार होण्याचा धोका कमी होतो.
 

आयुष्मान भारत योजना: ट्रान्सजेंडर देखील घेऊ शकतील आयुष्मान भारत योजनेचा लाभ 

केंद्रीय आरोग्य मंत्रालयाने आयुष्मान भारत योजना 2024 अंतर्गत देशातील 4.80 लाख नोंदणीकृत ट्रान्सजेंडरना ₹ 500000 चा आरोग्य विमा देण्याचा निर्णय घेतला आहे. बुधवार, 24 ऑगस्ट 2022 रोजी या विषयावर राष्ट्रीय आरोग्य प्राधिकरण आणि सामाजिक न्याय आणि अधिकारिता मंत्रालय यांच्यात एक करार करण्यात आला आहे. या करारानुसार, ट्रान्सजेंडर्सच्या आरोग्य विम्यावरील खर्च सामाजिक न्याय आणि सक्षमीकरण मंत्रालय उचलेल. सामाजिक न्याय आणि सक्षमीकरण मंत्रालयाने नोंदणी केलेल्या 4.80 लाख ट्रान्सजेंडरची यादी आयुष्मान भारत योजनेत समाविष्ट करण्यात आली आहे. ज्याद्वारे आता ट्रान्सजेंडर्स थेट राष्ट्रीय आरोग्य प्राधिकरणाकडून त्यांचे आयुष्मान भारत कार्ड मिळवू शकतील. जर एखादा ट्रान्सजेंडर सामाजिक न्याय मंत्रालयांतर्गत नोंदणीकृत नसेल आणि त्याला PMJAY चा लाभ घ्यायचा असेल तर त्याला प्रथम सामाजिक न्याय मंत्रालयाकडे त्याचे नाव नोंदणीकृत करावे लागेल. त्यानंतर त्याचे नाव राष्ट्रीय आरोग्य प्राधिकरणाकडे आपोआप पोहोचेल.
 

आयुष्मान भारत योजना कार्ड 

आयुष्मान भारत योजना 2024 ही केंद्र सरकारच्या सर्वात महत्वाकांक्षी योजनांपैकी एक आहे. सरकार देशातील प्रत्येक वर्गातील लोकांसाठी अनेक प्रकारच्या सरकारी योजना राबवते. त्यापैकी एक योजना आयुष्मान भारत योजना आहे. या योजनेंतर्गत सरकार देशातील गरीब वर्गाला मोफत उपचार उपलब्ध करून देते. या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी सरकार प्रत्येक लाभार्थीला आयुष्मान कार्ड जारी करते. आयुष्मान कार्डबद्दल माहिती देताना केंद्रीय आरोग्य मंत्री मनसुख मांडविया म्हणाले की, सरकारने या कार्डच्या वितरणाचे मोठे लक्ष्य ठेवले आहे. सरकारकडून दररोज 10 लाख आयुष्मान कार्ड वितरित केले जातील. यासोबतच त्यांनी सांगितले की, या योजनेअंतर्गत देशभरातील सुमारे 3.95 लाख कोटी लोकांना मोफत उपचाराचा लाभ मिळाला आहे. यासाठी सरकारने एकूण 45,294 कोटी रुपये खर्च केले आहेत.
 
आयुष्मान भारत प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजनेला चार वर्षे पूर्ण झाल्यानिमित्त आरोग्य मंथन-2022 चा कार्यक्रम ठेवण्यात आला होता. मनसुख मांडविया यांनी असेही सांगितले की, आतापर्यंत ही योजना देशातील 33 राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांमध्ये लागू करण्यात आली असून एकूण 19 कोटी लोकांना आयुष्मान कार्ड मिळाले आहे. आता हे कार्ड देण्याच्या कामाला गती देण्याचा सरकारचा प्रयत्न आहे. दररोज 10 लाख आयुष्मान कार्ड जारी केले जातील. या योजनेंतर्गत पूर्वी दररोज सुमारे 4 लाख आयुष्मान कार्ड जारी केले जात होते, जे आता दररोज 10 लाख कार्डांपर्यंत वाढवण्याचे लक्ष्य आहे. यासोबतच सरकार देशातील प्रत्येक जिल्ह्यात आयुष्मान भारत आरोग्य पायाभूत सुविधा अभियानांतर्गत 100 कोटी रुपयांपर्यंत गुंतवणूक करणार आहे. यामुळे देशातील आरोग्यविषयक पायाभूत सुविधा मजबूत होऊन या योजनेचा लाभ देशातील प्रत्येक गरीब व्यक्तीपर्यंत पोहोचू शकतो.
 

आयुष्मान भारत: 3.8 कोटी लोकांना या सरकारी योजनेतून मोफत उपचार मिळाले 

Ayushman Bharat Golden Card:
 
केंद्रीय आरोग्य मंत्री म्हणाले की, गेल्या चार वर्षांत देशातील सुमारे ४ कोटी लोकांना या योजनेअंतर्गत मोफत उपचाराचा लाभ मिळाला आहे. कोणतीही व्यक्ती या योजनेसाठी ऑनलाइन आणि ऑफलाइन दोन्ही अर्ज करू शकते. देशातील गरीब घटकांना मोफत उपचार देण्यासाठी सरकार आयुष्मान भारत प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना राबवत आहे. याअंतर्गत केंद्र सरकार लोकांना 5 लाख रुपयांपर्यंत मोफत उपचार देते. या योजनेअंतर्गत आतापर्यंत 3.8 कोटी लोकांना मोफत उपचार मिळाले आहेत. सरकारने 2018 मध्ये ही योजना सुरू केली. नुकतीच या योजनेला चार वर्षे पूर्ण झाल्यानिमित्त केंद्रीय आरोग्य मंत्री डॉ. मनसुख मांडविया यांनी आयुष्मान भारतच्या लाभार्थ्यांशी संवाद साधला.
 

आयुष्मान भारत – प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजनेअंतर्गत कोविड-19 उपचार 

30 नोव्हेंबर 2021 संध्याकाळी 6:08PM PIB दिल्ली द्वारे सार्वजनिक आरोग्य हा राज्याचा विषय असल्याने, कोविड-19 साथीच्या रोगाचा प्रतिसाद मुख्यत्वे राज्य सरकारांद्वारे निर्देशित केला जातो. आयुष्मान भारत – प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना (AB-PMJAY) अंतर्गत सर्व पात्र लाभार्थ्यांना मोफत COVID-19 चाचणी आणि उपचार सुनिश्चित करण्यासाठी राष्ट्रीय आरोग्य प्राधिकरण राज्ये/केंद्रशासित प्रदेशांना आवश्यक सहाय्य प्रदान करत आहे. जेव्हा कोविड-19 महामारी सुरू झाली तेव्हा सुरुवातीला विद्यमान उपचार पॅकेजेसचा वापर कोविडशी संबंधित उपचार देण्यासाठी केला जात असे. नंतर, COVID-19 चे उपचार आणि चाचणीसाठी विशेष पॅकेजेस सुरू करण्यात आले.

अनेक राज्य सरकारांनी सर्व रहिवाशांसाठी COVID-19 चाचणी आणि उपचार मोफत करण्याचा निर्णय घेतला. त्यांच्यापैकी काहींनी NHA च्या IT प्लॅटफॉर्मसह आयुष्मान भारत PMJAY इकोसिस्टमचा वापर केला, तर इतरांनी त्यांच्या स्वतःच्या IT प्रणालीचा वापर केला. त्यामुळे, AB-PMJAY च्या सामान्य आणि COVID-19 या दोन्ही विशिष्ट पॅकेजमध्ये कोविड-19 उपचारांचा समावेश करण्यात आला आहे.

आयुष्मान भारतच्या अंमलबजावणीची स्थिती (सप्टेंबर 2020 पर्यंत)

निर्देशकसंपूर्ण भारत
प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना (PM-JAY)
लाभार्थी कुटुंबांचा समावेश करण्यात आला13.13 कोटी
एकूण रुग्णालयात प्रवेश अधिकृत1.24 कोटी (कोविड-19 चाचणी आणि उपचारांसाठी 5.13 लाख रूग्णालयात दाखलांचा समावेश आहे)
आरोग्य आणि कल्याण केंद्रे75,532 (एप्रिल 2021पर्यंत)

प्रधान मंत्री जन आरोग्य योजना (PM-JAY) आकडेवारी

आयुष्मान भारतच्या प्रधान मंत्री जन आरोग्य योजनेअंतर्गत (PM-JAY), रु. 1.59 कोटी रूग्णालयात प्रवेश. फेब्रुवारी 2021 पर्यंत 19,714 कोटी (US$ 2.64 अब्ज) नोंदणीकृत होते.

PM-JAY ची प्रगतीफेब्रुवारी 2021 पर्यंत
ई-कार्ड निर्माण 136,172,075
अधिकृत रुग्णालयात प्रवेश (गणना)15 ,885,194
अधिकृत रुग्णालयात प्रवेश (मूल्य)रु. 19,714 कोटी (US$ 2.64 अब्ज)

प्रधान मंत्री आरोग्यमित्र

या योजनेच्या अंतर्गत प्रधान मंत्री आरोग्यमित्र (PMAMs) नावाच्या प्रमाणित आघाडीच्या आरोग्य सेवा व्यावसायिकांचे एक संवर्ग तयार करण्यात येत आहे, जे लाभार्थ्यांना रुग्णालयात उपचार मिळवून देण्यासाठी प्राथमिक सुविधा तयार करतील, आणि अशा प्रकारे, आरोग्य सेवा वितरण सुव्यवस्थित करण्यासाठी समर्थन प्रणाली म्हणून काम करतील. नवी दिल्ली येथे 27 ऑगस्ट 2018 रोजी राष्ट्रीय आरोग्य एजन्सी आणि कौशल्य विकास आणि उद्योजकता मंत्रालय (MSDE) यांच्यात सामंजस्य करार करण्यात आला. 
आरोग्यमित्र प्रशिक्षण हे राष्ट्रीय कौशल्य विकास महामंडळ (NSDC) आणि कौशल्य विकास मंत्रालयाच्या सहकार्याने अंमलबजावणी आणि ऑपरेशनल तयारी मजबूत करण्यासाठी आयोजित केले जात आहे. 20 राज्यांमध्ये आधीच प्रशिक्षण आयोजित केले गेले आहे आणि आतापर्यंत सुमारे 3519 आरोग्यमित्रांना प्रशिक्षण देण्यात आले आहे. 27 राज्यांमध्ये राज्य, जिल्हा आणि PMAM साठी प्रशिक्षण कार्यक्रम आयोजित केले गेले आहेत. राज्य, जिल्हा आणि पीएमएएम स्तरावर एकूण 3936 कर्मचाऱ्यांना प्रशिक्षण देण्यात आले आहे.
 

ग्रामीण आणि शहरी नागरिकांसाठी आयुष्मान भारत पात्रता निकष

आपल्याला माहीतच आहे कि, PMJAY योजनेअंतर्गत देशभरातील 10 कोटींहून अधिक कुटुंबांना मूलभूत आरोग्य सेवा पुरवली जाणार आहे. इतर कोणत्याही आरोग्य योजनेप्रमाणे, आयुष्मान भारत योजनेच्याही काही पूर्व अटी आणि शर्ती आहेत. या पूर्व-अटींवर अवलंबून, आरोग्य संरक्षण लाभ कोणाला मिळू शकेल हे  ठरविण्यात येते. ग्रामीण भागाचा विचार केल्यास, पात्रता निकष प्रामुख्याने व्यक्तींच्या राहणीमान, उत्पन्न आणि इतर वंचित परिस्थतीवर अवलंबून असतात. तर शहरी भागांसाठी, ते प्रत्येक व्यक्तीच्या व्यवसायावर आधारित आहे.

PMJAY पात्रता निकष: ग्रामीण

नॅशनल सॅम्पल सर्व्हे ऑर्गनायझेशनच्या 71 व्या फेरीनुसार, ग्रामीण भागातील 85.9% पेक्षा जास्त लोकांना मूलभूत आरोग्य सेवा योजनांचा लाभ मिळत नाही. शिवाय, 24% ग्रामीण लोकसंख्या कर्ज घेऊन आरोग्य सुविधा शोधतात. येथेच प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना उपयोगी पडते. हे या लोकांना कर्जाच्या सापळ्यात अडकणे टाळण्यास आणि आरोग्य सुविधांचा लाभ घेण्यास मदत करते. ही योजना वंचित कुटुंबांसाठी आर्थिकदृष्ट्या फायदेशीर आहे. तसेच, राष्ट्रीय स्वास्थ्य विमा योजना (RSBY) अंतर्गत नोंदणीकृत कुटुंबांना PMJAY योजनेअंतर्गत समाविष्ट केले जाईल.

  • ग्रामीण भागात ही आरोग्य सुविधा उपलब्ध आहे:-
  • अनुसूचित जाती आणि अनुसूचित जमाती कुटुंबातील लोक
  • 16 वर्षे ते 59 वर्षे वयोगटातील पुरुष सदस्य नसलेली कुटुंबे
  • भिकारी आणि भिकेवर जगणारे
  • 16 वर्षे ते 59 वर्षे वयोगटातील कोणतीही व्यक्ती नसलेली कुटुंबे
  • निरोगी प्रौढ व्यक्ती नसलेली कुटुंबे आणि किमान एक शारीरिकदृष्ट्या विकलांग सदस्य
  • भूमीहीन कुटुंबे जी अनौपचारिक अंगमेहनतीचे काम करून उदरनिर्वाह करतात
  • आदिम आदिवासी जमाती
  • बंधपत्रीत मजुरांची कायदेशीर सुटका
  • एका खोलीच्या तात्पुरत्या घरात राहणारे लोक ज्यांना भिंती किंवा छप्पर नाही
  • सफाई कामगार कुटुंबे

PMJAY पात्रता निकष: शहरी

ग्रामीण भागांप्रमाणेच आणि राष्ट्रीय नमुना सर्वेक्षण संस्थेच्या 71 व्या फेरीनुसार, 82% पेक्षा जास्त शहरी कुटुंबांना पुरेसा आरोग्यसेवा विमा उपलब्ध नाही. शिवाय, शहरी लोकसंख्येपैकी 18% पेक्षा जास्त लोक कोणत्या ना कोणत्या स्वरूपात पैसे उधार घेऊन आरोग्य सुविधांचा लाभ घेतात. PMJAY योजनेद्वारे, हे लोक आरोग्य सेवांचा लाभ घेऊ शकतात, कारण प्रति कुटुंब ₹5 लाख इतका निधी दिला जातो. सामाजिक-आर्थिक जात जनगणना 2011 नुसार, शहरी भागातील आयुष्मान भारत योजना कामगारांच्या कुटुंबांसाठी फायदेशीर आहे. शिवाय, राष्ट्रीय स्वास्थ्य विमा योजना (RSBY) अंतर्गत नोंदणीकृत कुटुंबांना PMJAY योजनेअंतर्गत समाविष्ट केले जाईल.

शहरी भागात, PMJAY योजनेचा लाभ मुख्यत्वेकरून घेतला जाऊ शकतो:-

  • वॉशरमन/चौकीदार
  • रंग पिकर्स
  • यांत्रिकी, इलेक्ट्रिशियन आणि दुरुस्ती कामगार
  • घरगुती मदत करणारा
  • स्वच्छता कर्मचारी, माळी आणि सफाई कामगार
  • घरगुती कारागीर आणि हस्तकला कामगार
  • शिंपी
  • मोची, फेरीवाले आणि सेवा देणारे लोक

PMJAY अंतर्गत रुग्णालयांसाठी पात्रता

या योजनेच्या अंतर्गत लाभार्थ्यांसाठी पात्रता निकष ठरवण्याप्रमाणेच, सरकारने रुग्णालयाला पॅनेलमध्ये समाविष्ट करण्यासाठी पात्रता निकष तयार केले आहेत. निकष आहेत 
  • रुग्णालय राज्य आरोग्य संस्थांकडे नोंदणीकृत असणे आवश्यक आहे. 
  • पात्र वैद्यकीय आणि नर्सिंग कर्मचारी 24/7 उपलब्ध असणे आवश्यक आहे. 
  • रूग्णालयात किमान 10 रूग्ण खाटा असणे आवश्यक आहे. 
  • वैद्यकीय सुविधेमध्ये प्रवेशयोग्य शौचालय असणे आवश्यक आहे. 
  • डेटा व्यवस्थापित करण्यासाठी इंटरऑपरेबल आयटी प्रणाली असावी. 
  • आयुष्मान भारत रुग्णांची संपूर्ण नोंद ठेवणे आवश्यक आहे आणि आवश्यकतेनुसार ते सरकारला सामायिक करणे आवश्यक आहे. 
  • रुग्णवाहिका आणि इतर आपत्कालीन सेवा उपलब्ध असणे आवश्यक आहे. 
  • AB-NHPS ऑपरेशन्सची काळजी घेण्यासाठी एका समर्पित वैद्यकीय अधिकाऱ्याची नियुक्ती करावी. 
  • परिसरात रक्तपेढी व चाचणी प्रयोगशाळा असावी. 
  • वैद्यकीय सुविधेमध्ये सर्व उपकरणे आणि तांत्रिक गरजा असणे आवश्यक आहे. 
  • रुग्णालयामध्ये नियमित पाणी, वीज आणि जैव-वैद्यकीय कचरा विल्हेवाट यासारख्या सुविधा असणे आवश्यक आहे.

आयुष्मान भारत योजनेंतर्गत लाभ घेण्याचा अधिकार कोणाला नाही?

या योजनेंतर्गत आरोग्य सेवांचा लाभ घेण्यास पात्र नसलेल्या लोकांची यादी खाली दिली आहे:
  • ज्यांच्याकडे शेतीची यंत्रसामग्री आहे.
  • ज्याच्याकडे दोन, तीन किंवा चारचाकी वाहन आहे.
  • ज्यांच्याकडे किसान कार्ड आहे.
  • सरकारी कर्मचारी.
  • ज्यांच्याकडे मोटार चालवलेली मासेमारी बोट आहे.
  • जे दरमहा 10,000 रुपयांपेक्षा जास्त कमावत आहेत.
  • जे सरकारी अकृषिक उद्योगात काम करत आहेत.
  • ज्यांच्याकडे 5 एकरपेक्षा जास्त शेतजमीन आहे.
  • ज्यांच्याकडे लँडलाइन फोन किंवा रेफ्रिजरेटर आहेत.
  • जे सभ्य पद्धतीने बांधलेल्या घरात राहतात.

आयुष्मान भारत योजना अंतर्गत वैद्यकीय पॅकेज आणि हॉस्पिटलायझेशन प्रक्रिया

प्रधानमंत्री आरोग्य योजनेअंतर्गत वैयक्तिक तसेच कुटुंबाला रु. 5 लाख आरोग्य संरक्षणाचा लाभ मिळू  शकतो. कार्डिओलॉजी, न्यूरोलॉजी, ऑन्कोलॉजी, बालरोग आणि ऑर्थोपेडिक्ससह अंदाजे 25 वैशिष्ट्यांमधील वैद्यकीय खर्च आणि शस्त्रक्रिया उपचारांसाठी ही रक्कम पुरेशी आहे. तथापि, आपण वैद्यकीय आणि शस्त्रक्रिया खर्च एकत्र करू शकत नाही. एकाधिक शस्त्रक्रियांच्या बाबतीत, सर्वात जास्त खर्च असलेल्या शस्त्रक्रियेसाठी प्रथम पैसे दिले जातात, त्यानंतर दुसऱ्या शस्त्रक्रियेसाठी 50% आणि तिसऱ्या शस्त्रक्रियेसाठी 25% सवलत दिली जाते. याव्यतिरिक्त, इतर आरोग्य विमा योजनांप्रमाणे, PMJAY ला आधीपासून अस्तित्वात असलेल्या परवान्यांसाठी प्रतीक्षा कालावधी नाही. ही सेवा आयुष्मान भारत योजनेच्या मोठ्या छत्राखाली येते. म्हणून, जर तुम्हाला किंवा तुमच्या प्रिय व्यक्तींपैकी कोणासही तातडीची वैद्यकीय मदत हवी असेल, तर तुम्हाला खर्चाची काळजी करण्याची गरज नाही. तथापि, उपचार घेत असलेली व्यक्ती एखाद्या नेटवर्क सरकारी किंवा खाजगी रुग्णालयात दाखल आहे याची खात्री करा.

याशिवाय, ही योजना कॅशलेस उपचार आणि हॉस्पिटलायझेशन यासारख्या सुविधा देखील पुरवते, मुख्यत्वे केंद्र आणि राज्यांमधील 60:40 खर्च सामायिकरण करारामुळे, योजनेअंतर्गत तुमची ओळख पटल्यानंतर तुम्हाला आणि तुमच्या कुटुंबातील सदस्यांना आयुष्मान मित्र म्हणून ओळखल्या जाणार्‍या व्यावसायिकांकडून आयुष्मान कार्ड जारी केले जाईल. PMJAY किंवा आयुष्मान कार्ड हे एक ई-कार्ड आहे जे तुम्हाला कोणत्याही नेटवर्क हॉस्पिटलमध्ये प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजनेचे फायदे मिळवू देते.

आयुष्मान CAPF आरोग्य विमा योजनेचा शुभारंभ 

नेताजी सुभाषचंद्र बोस यांच्या जयंतीनिमित्त आपल्या देशाचे गृहमंत्री अमित शहा यांनी आयुष्मान CAPF आरोग्य विमा योजना सुरू केली आहे. या योजनेंतर्गत देशातील सर्व सशस्त्र पोलीस दलातील कर्मचाऱ्यांना केंद्र सरकारकडून आरोग्य विमा दिला जाणार आहे. प्रत्येक पोलीस कर्मचारी या आरोग्य विम्याचा लाभ घेऊ शकणार आहेत. या योजनेंतर्गत सीएपीएफ, आसाम रायफल आणि राष्ट्रीय सुरक्षा रक्षक दलाचे २८ लाख पोलीस कर्मचारी आणि त्यांच्या कुटुंबीयांचा समावेश करण्यात आला आहे. आयुष्मान भारत योजनेअंतर्गत 10 लाख जवान आणि अधिकारी आणि त्यांच्या कुटुंबातील 50 लाख लोकांचाही समावेश आहे. या सर्व लोकांना देशातील 24000 रुग्णालयांमध्ये मोफत उपचार करता येणार आहेत.
 
ही योजना आयुष्मान भारत: प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजनेअंतर्गत सुरू करण्यात आली आहे. यावेळी गृहमंत्र्यांनी 7 केंद्रीय सशस्त्र पोलीस दलातील कर्मचाऱ्यांना आयुष्मान हेल्थ कार्डचे वाटप केले. यावेळी गृहमंत्र्यांनी कोरोनाव्हायरस विरुद्ध लढा देणार्‍या पोलिस कर्मचार्‍यांचे देखील कौतुक केले. त्यांनी सांगितले की अनेक जवानांना व्हायरसची लागण झाली आणि त्यांना प्राणही गमवावे लागले. या लढाईतील यशस्वी विजयाबद्दल त्यांनी सर्व सैनिकांचे अभिनंदन केले. यासह, राष्ट्रीय आरोग्य प्राधिकरण आणि केंद्रीय मंत्रालय यांच्यात CRPF गट केंद्रावर एक सामंजस्य करार झाला. या प्रक्रियेदरम्यान गृहमंत्री श्री अमित शहा, आसामचे मुख्यमंत्री श्री सर्बानंद सोनोवाल, केंद्रीय गृह राज्यमंत्री श्री नित्यानंद राय आणि आसामचे आरोग्य मंत्री श्री हिमंता बिस्वा उपस्थित होते.
 

आयुष्मान भारत योजनेंतर्गत 365 नवीन उपचार जोडले गेले

आयुष्मान भारत: आयुष्मान भारत प्रधान मंत्री जन आरोग्य योजनेत 365 नवीन प्रक्रिया जोडल्या गेल्या आहेत. आता या योजनेतील एकूण प्रक्रियांची संख्या 1949 वर गेली आहे. नवीन पॅकेजमध्ये बोन मॅरो ट्रान्सप्लांट आणि कॉक्लियर इम्प्लांट सर्जरीचाही समावेश आहे. केंद्रीय आरोग्य मंत्रालयाने शुक्रवारी सांगितले की राष्ट्रीय आरोग्य प्राधिकरणाने (NHA) आयुष्मान भारत प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजनेअंतर्गत आरोग्य लाभ पॅकेज 2022 ची नवीन आवृत्ती सुरू केली आहे.
यामध्ये 365 नवीन प्रक्रियांचा समावेश करण्यात आला आहे म्हणजेच आता या 365 उपचारांचा देखील आयुष्मान भारत अंतर्गत समावेश करण्यात येणार आहे. बोन मॅरो ट्रान्सप्लांट आणि कॉक्लियर इम्प्लांट सर्जरीचाही नव्या पॅकेजमध्ये समावेश करण्यात आला आहे. नवीन प्रक्रियांची भर पडल्याने या योजनेतील एकूण प्रक्रियांची संख्या आता १९४९ वर गेली आहे.आरोग्य लाभ पॅकेज, 2022 सह, योजनेअंतर्गत शहराचा प्रकार आणि वैद्यकीय सेवांची पातळी यावर आधारित आंतरिक किंमती सुरू केल्या जात आहेत. 
 
मंत्रालयाने एका निवेदनात म्हटले आहे की, आयुष्मान भारत योजना 2024 आणि आयुष्मान भारत डिजिटल मिशनचा दक्षिणेकडील राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांमध्ये आढावा घेतला जाणार आहे. यासाठी तामिळनाडूतील महाबलीपुरम येथे या पॅकेजचा शुभारंभ करण्यात आला.
राष्ट्रीय आरोग्य प्राधिकरणाने ICD-11 (आंतरराष्ट्रीय रोगांचे वर्गीकरण) आणि आयुष्मान भारत प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजनेसाठी (AB-PMJAY) आरोग्य हस्तक्षेपांचे आंतरराष्ट्रीय वर्गीकरणाद्वारे रुग्ण वर्गीकरण प्रणालीचा नवीन उपक्रम देखील जाहीर केला गेला. आयुष्मान भारत योजनेंतर्गत देशातील 10 कोटी गरीब कुटुंबांवर उपचार करण्याचा प्रयत्न केला जात आहे.
 

प्रधानमंत्री आयुष्मान भारत योजनेअंतर्गत कॅशलेस सुविधेचा लाभ कसा मिळवाल? 

जर तुम्ही आणि तुमच्या कुटुंबातील सदस्यांनी प्रधानमंत्री आयुष्मान भारत योजनेंतर्गत नावनोंदणी केली असेल, तर एक अद्वितीय QR कोड आणि ओळख क्रमांक असलेले नावनोंदणी पत्र पाठवले जाते. हॉस्पिटलायझेशनच्या दाव्याच्या बाबतीत हे तुमच्या कुटुंबातील सदस्यांना ओळखण्यास मदत करते. विमाधारक कुटुंबांना कॅशलेस वैद्यकीय उपचार मिळण्यास मदत करण्यासाठी प्रधानमंत्री आयुष्मान भारत योजनेअंतर्गत सर्व रुग्णालयांमध्ये ‘आयुष्मान मित्र’ आहे.
आयुष्मान मित्र, आयुष्मान भारत योजना 2024 डेटाबेसमधील तुमच्या डेटाच्या विरूद्ध नावनोंदणी पत्रावरील QR कोड स्कॅन करून तुमची पात्रता तपासतो. तुम्ही या योजनेसाठी पात्र असल्यास, तुम्हाला कॅशलेस वैद्यकीय उपचारांचा आनंद मिळेल. वैध ओळख पुरावा सबमिट केल्यानंतर, कॅशलेस हॉस्पिटलायझेशन उपचारांचा लाभ घेण्यासाठी तुम्हाला गोल्डन कार्ड दिले जाते. शिवाय, तुम्ही सरकारी रुग्णालयांमध्ये कॅशलेस उपचारांचा आनंद घेऊ शकता कारण ते सर्व या योजनेत समाविष्ट आहेत.
 

पेटीएम अॅप वर PM-JAY ची फीचर समाविष्ट करण्यात आली आहे 

अलीकडे पेटीएम एप वर आयुष्मान भारत योजना फीचर समाविष्ट केले गेले. डिजिटल पेमेंट आणि वित्तीय सेवा कंपनी पेटीएम ची मालक वन 97 कम्युनिकेशंस लिमिटेड ने पेटीएम एप वर पीएम आयुष्मान भारत योजना समाविष्ट केली आहे. म्हणजे आता या नवीन पेटीएम अॅप अंतर्गत तुम्ही आयुष्मान भारत योजना 2024 का लाभ घेऊ शकतात. तसेच नागरिक योजनांसाठी आपली पात्रता तपासू शकतात आणि आपल्या या जवळच्या खाजगी सरकारी आणि हॉस्पिटलबद्दल जाणून घेऊ शकतात. पेटीएम कंपनीचे हे पाऊल हेल्थ सेक्टरमध्ये डिजिटल ट्रान्सफॉर्मेशनसाठी सुरू केले जात आहे.
 

आयुष्मान CAPF योजनेंतर्गत 35 लाख कार्ड प्रदान केले

या योजनेंतर्गत केंद्र सरकारने CAPF कर्मचारी आणि त्यांच्या कुटुंबीयांना सुमारे 35 लाख आयुष्मान हेल्थ कार्ड प्रदान केले आहेत. सर्व CAPF कर्मचारी आणि त्यांचे कुटुंबीय देशातील 24000 रुग्णालयांमधून कॅशलेस उपचार घेऊ शकतात. ही माहिती केंद्रीय मंत्री नित्यानंद राय यांनी 5 जानेवारी 2022 रोजी दिली होती. आसाम रायफल्स आणि NSG वगळता, CRPF, BSF, ITBP, CISF इत्यादी केंद्रीय सशस्त्र पोलिस दलांच्या प्रत्येक कर्मचार्‍यांसाठी खर्चाची मर्यादा असणार नाही.

  • ही योजना CRPF जवान आणि त्यांच्या कुटुंबीयांसाठी चांगली आरोग्यसेवा सुनिश्चित करेल. या योजनेद्वारे 24000 चॅनेलाइज्ड हॉस्पिटलमधून कॅशलेस वैद्यकीय सुविधांचा लाभ घेता येईल.
  • आयुष्मान CAPF योजना ही प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजनेचा एक भाग आहे. ज्याचा शुभारंभ आपल्या देशाचे पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी 23 सप्टेंबर 2018 रोजी केला होता. निमलष्करी दलातील जवान आणि त्यांच्या कुटुंबीयांसाठी आयुष्मान CAPF योजनेचे उद्घाटन केंद्रीय गृहमंत्री अमित शहा यांच्या हस्ते 23 जानेवारी रोजी गुवाहाटी मध्ये करण्यात आले.

PM-JAY अंतर्गत फायदे 

भारतातील विविध सरकारी-अनुदानीत आरोग्य विमा योजनांच्या अंतर्गत लाभ कवच नेहमी INR30,000 च्या वार्षिक कव्हरपासून ते INR3,00,000 पर्यंतच्या मर्यादेवर संरचित केले गेले आहे, त्यामुळे एक खंडित प्रणाली तयार झाली आहे.  परंतु PM-JAY सूचीबद्ध, दुय्यम आणि तृतीयक वैद्यकीय सेवांसाठी प्रत्येक पात्र कुटुंबाला प्रतिवर्ष 5,00,000/- रुपयांपर्यंतचे कॅशलेस कव्हर प्रदान करते. योजनेतील कव्हरमध्ये उपचाराच्या खालील घटकांवर झालेल्या सर्व खर्चाचा समावेश होतो.

  • वैद्यकीय तपासणी, उपचार आणि सल्लामसलत
  • रुग्णालयात दाखल होण्यापूर्वी
  • औषध आणि वैद्यकीय उपभोग्य वस्तू
  • नॉन-सघन आणि गहन काळजी सेवा
  • निदान आणि प्रयोगशाळा तपासणी
  • वैद्यकीय रोपण सेवा (आवश्यक असेल तेथे)
  • निवास लाभ
  • अन्न सेवा
  • उपचारादरम्यान उद्भवणारी गुंतागुंत
  • रुग्णालयात दाखल केल्यानंतर 15 दिवसांपर्यंत फॉलो-अप काळजी

5,00,000/- रुपयांपर्यंतचे फायदे फॅमिली फ्लोटर आधारावर आहेत म्हणजेच ते कुटुंबातील एक किंवा सर्व सदस्य वापरू शकतात. RSBY मध्ये पाच सदस्यांचे कुटुंब होते. तथापि, त्या योजनांमधून मिळालेल्या माहितीवर आधारित, PM-JAY ची रचना अशा प्रकारे केली गेली आहे की कुटुंबाच्या आकारावर किंवा सदस्यांच्या वयावर कोणतीही मर्यादा नाही. शिवाय, पहिल्या दिवसापासून आधीच अस्तित्वात असलेले रोग कव्हर केले जातात. याचा अर्थ असा की PM-JAY मध्ये समाविष्ट होण्यापूर्वी कोणत्याही वैद्यकीय स्थितीमुळे ग्रस्त असलेली कोणतीही पात्र व्यक्ती आता नोंदणी केल्याच्या दिवसापासूनच या योजनेअंतर्गत त्या सर्व वैद्यकीय परिस्थितींसाठी उपचार घेऊ शकेल.

आयुष्मान भारत योजना खाजगी क्षेत्रातील भागीदारी

  • मार्च 2021 मध्ये, राष्ट्रीय आरोग्य प्राधिकरण (NHA) – आयुष्मान भारत प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजनेच्या अंमलबजावणीसाठी जबाबदार असलेली सर्वोच्च सरकारी संस्था – PM-JAY ला मोफत PVC आयुष्मान भारत कार्ड प्रदान करण्यासाठी UTI इन्फ्रास्ट्रक्चर टेक्नॉलॉजी अँड सर्व्हिसेस लिमिटेड (UTIITSL) सोबत सहकार्य केले. 11 राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशातील लाभार्थी.
  • फेब्रुवारी 2021 मध्ये, आयुष्मान भारत योजना 2024 अंतर्गत 10,000 खाजगी रुग्णालये, केंद्र सरकारच्या आरोग्य योजना (CGHS) अंतर्गत 600 रुग्णालये आणि राज्य सरकारच्या आरोग्य विमा योजनांतर्गत इतर खाजगी रुग्णालये कोविड-19 लसीकरण केंद्रे म्हणून सहभागी झाली. भारत कोविड-19 लसीकरण क्षमता वाढवणार आहे
  • डिसेंबर 2020 मध्ये, आशियाई विकास बँकेने (ADB) शहरी भारतातील सर्वसमावेशक प्राथमिक आरोग्यसेवेचा प्रवेश मजबूत आणि विस्तारित करण्यासाठी आणि आयुष्मान भारत योजनेत योगदान देण्यासाठी US$ 300 दशलक्ष कर्ज मंजूर केले.
  • एप्रिल 2020 मध्ये, NHA ने लाभार्थ्यांसाठी आयुष्मान भारत योजनेअंतर्गत खाजगी प्रयोगशाळा आणि पॅनेल हॉस्पिटलमध्ये मोफत COVID-19 चाचणी आणि आरोग्य सेवांची तरतूद जाहीर केली.
  • PM-JAY योजनेंतर्गत आरोग्य सेवा आणि उपचारांचा पुरवठा बळकट करण्यासाठी, NHA ने एप्रिल 2020 मध्ये कर्करोग आणि हृदयाच्या स्थितीसारख्या गंभीर आजारांची सेवा देण्यासाठी खाजगी रुग्णालयांसाठी एक्सप्रेस पेमेंट सुरू केले.
  • 2020 मध्ये, NHA ने डेटा अॅनालिटिक्सचा वापर करून योजनेच्या अंमलबजावणी संरचनेत कोठेही फसवणूक आणि गैरवापरावर लक्ष ठेवण्यासाठी राष्ट्रीय फसवणूक विरोधी युनिट (NAFU) ला सुविधा देण्यासाठी SAS (एक सॉफ्टवेअर कंपनी)सह सामील झाले.
  • 2019 मध्ये, आयुष्मान भारत प्रधान मंत्री जन आरोग्य योजना (PM-JAY) ने Ola आणि Uber सारख्या मोठ्या कंपन्यांबरोबर सहकार्य केले ज्यामुळे, त्यांचे ड्रायव्हर कर्मचारी आणि त्यांच्या कुटुंबियांना योजनेचे फायदे सामायिक करण्यासाठी आणि त्यांच्या आरोग्य आणि आर्थिक सुरक्षिततेची खात्री करण्यासाठी सर्वसमावेशक आरोग्य विमा सक्षम करण्यात आला. 
  • 2019 मध्ये, सरकारने राष्ट्रीय आरोग्य प्राधिकरण (NHA) ची डिजिटल उपस्थिती सुधारून आणि 50 कोटी पात्र लाभार्थ्यांना संबंधित सामग्री दाखवून आयुष्मान भारत प्रधान मंत्री जन आरोग्य योजना (PM-JAY) च्या डिजिटल एक्सपोजरला गती देण्यासाठी Google सह भागीदारी केली.
  • 2019 मध्ये, Cipla ने आयुष्मान भारत प्रधान मंत्री जन आरोग्य योजना (PM-JAY) सोबत हॉस्पिटलमध्ये कमी किंमतीची औषधे उपलब्ध करून देण्यासाठी भागीदारी केली.

केंद्रीय अर्थसंकल्प 2021-22 ठळक मुद्दे

  • केंद्रीय अर्थसंकल्प 2021-22 मध्ये, सरकारने 6,400 कोटी रुपयांची आयुष्मान भारत-पीएम जन आरोग्य योजना (PM-JAY)साठी तरतूद केली (US$ 848.86 दशलक्ष).
  • सरकारने असेही जाहीर केले की NHA चे राष्ट्रीय फसवणूक विरोधी युनिट कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI) आणि मशीन लर्निंग (ML) तंत्रे जोखीम स्कोअरिंग मॉडेल्स, सोशल नेटवर्क विश्लेषण, इमेज अॅनालिटिक्स आणि क्लस्टर आणि पीअर अॅनालिसिसचे निरीक्षण करण्यासाठी लागू करेल.
  • सरकारच्या म्हणण्यानुसार, AI आणि ML तंत्राची अंमलबजावणी आणि तैनातीमुळे रोगांचे प्रभावीपणे निदान करणे आणि फसवणूक रोखणे शक्य होईल.
  • याव्यतिरिक्त, आयुष्मान भारतच्या आरोग्य आणि कल्याण केंद्र कार्यक्रमाचा एक भाग म्हणून सरकारने समुदाय आधारित मूल्यांकन चेकलिस्ट (CBAC) मध्ये टीबी स्क्रीनिंगचा समावेश केला आहे.

आयुष्मान भारत योजनेच्या नोंदणीसाठी आवश्यक कागदपत्रे

या योजनेचा लाभ मिळविण्यासाठी आवश्यक कागदपत्रे सादर करणे ही महत्त्वाची भूमिका बजावते. सर्व आवश्यक कागदपत्रे प्रदान केल्यावर प्रक्रिया जलद  होण्यात मदत होते. आयुष्मान भारत योजनेचा लाभ घेण्यासाठी आवश्यक असलेल्या सर्व कागदपत्रांवर लक्ष देणे आवश्यक आहे. तुम्हाला AB-PMJAY ऑनलाइन नोंदणीसाठी खाली नमूद केलेली कागदपत्रे तयार ठेवावी लागतील.

  • ओळखीचा पुरावा आणि वयाचा पुरावा
  • उत्पन्न प्रमाणपत्र
  • जात प्रमाणपत्र
  • संपर्क तपशील जसे की फोन नंबर, पत्ता, ईमेल आयडी इ.
  • तुमच्या कुटुंबाची सद्यस्थिती सांगणारे दस्तऐवज

तुम्ही आयुष्मान कार्डसाठी ऑनलाइन अर्ज करता तेव्हा, ते अचूक असल्याची खात्री करण्यासाठी सर्व तपशील पुन्हा तपासण्याचे लक्षात ठेवा. चुकीची माहिती दिल्यास भविष्यात समस्या निर्माण होऊ शकतात

आयुष्मान भारत योजनेंतर्गत पात्रता तपासण्याची प्रक्रिया 

या योजनेच्या अंतर्गत लाभ मिळविण्यासाठी तुम्हाला प्रथम कुटुंबाची पात्रता तपासावी लागेल त्यामुळे, इच्छुक लाभार्थी ज्यांना या योजनेअंतर्गत त्यांची पात्रता तपासायची आहे ते खाली दिलेल्या दोन पद्धतीने पात्रता तपासू शकतात.

प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना 2022

  • यानंतर अधिकृत वेबसाइटच्या होम पेजवर ”AM I Eligible” हा पर्याय दिसेल, या पर्यायावर क्लिक करा. पर्यायावर क्लिक केल्यानंतर एक नवीन पेज उघडेल.

आयुष्मान भारत योजना 2022

  • त्यानंतर तुम्हाला पात्र विभागांतर्गत लॉगिनसाठी OTP सह तुमचा मोबाइल नंबर सत्यापित करा.
  • लॉगिन केल्यानंतर, पंतप्रधान आयुष्मान भारत योजनेमध्ये तुमच्या कुटुंबाची पात्रता तपासा, यानंतर दोन पर्याय दिसतील, पहिल्या पर्यायामध्ये तुमचे राज्य निवडा.
  • आता यानंतर, दुसऱ्या पर्यायामध्ये तीन श्रेणी मिळतील, तुम्ही तुमच्या रेशनकार्डमधून नावाने आणि मोबाइल नंबरद्वारे शोधून त्यातील एक श्रेणी निवडू शकता. त्यानंतर सबमिट बटणावर क्लिक करा.
दुसर्‍या पद्धतीने, म्हणजे ऑफलाईन पद्धतीने जर तुम्हाला पात्रता तपासायची असेल तर तुम्हाला लोकसेवा केंद्र (CSC) द्वारे तुमच्या कुटुंबाची पात्रता तपासावी लागेल, यासाठी तुम्हाला जनसेवा केंद्रात जावे लागेल आणि तुमची सर्व मूळ कागदपत्रे एजंटकडे जमा करावी लागतील, त्यानंतर एजंट तुमच्या दस्तऐवजाद्वारे तुम्ही तुमच्या सार्वजनिक सेवा केंद्रातून (CSC) लॉग इन करून तुमची पात्रता तपासून तुम्हाला सांगेल.
 

आयुष्मान भारत योजनेंतर्गत नोंदणीसाठी अर्ज करण्याची प्रक्रिया 

या योजनेअंतर्गत नोंदणीसाठी अर्ज करू इच्छिणाऱ्या उमेदवारांनी नोंदणी प्रक्रिया काळजीपूर्वक समजून  घ्या आणि या योजनेचा लाभ मिळावा

  • सर्वप्रथम प्रधानमंत्री आयुष्मान भारत योजनेअंतर्गत अर्ज करण्यासाठी, लोकसेवा केंद्र (CSC) वर जा आणि तुमच्या सर्व मूळ कागदपत्रांची छायाप्रत सबमिट करा.
  • यानंतर, जनसेवा केंद्र (CSC)चा एजंट सर्व कागदपत्रांची पडताळणी करेल आणि योजनेअंतर्गत नोंदणीची खात्री करेल आणि तुमची नोंदणीची प्रक्रिया पूर्ण करेल.
  • यानंतर, 10 ते 15 दिवसांनंतर, जनसेवा केंद्राकडून तुम्हाला आयुष्मान भारत योजनेचे गोल्डन कार्ड दिले जाईल. त्यानंतर तुमची नोंदणी यशस्वी होईल. आणि तुम्ही या योजनेच्या अंतर्गत आता लाभ मिळवू शकता.

आयुष्मान भारत योजना कार्ड ऑनलाईन कसे डाउनलोड करावे?

PNJAY योजनेद्वारे कॅशलेस, पेपरलेस आणि पोर्टेबल व्यवहार सुनिश्चित करण्यासाठी, लाभार्थ्यांना आयुष्मान भारत योजना गोल्डन कार्ड जारी केले जाईल. PMJAY ई-कार्डमध्ये रुग्णाची सर्व आवश्यक माहिती असते. नामांकित रुग्णालयात उपचार घेताना हे कार्ड सादर करणे बंधनकारक आहे.

हे PMJAY गोल्डन कार्ड मिळविण्यासाठी, खालील प्रक्रियेचे अनुसरण करा

  • PMJAY वेबसाइटला भेट द्या ( https://mera.pmjay.gov.in/search/login ) आणि तुमच्या नोंदणीकृत मोबाइल नंबरसह लॉग इन करा.
  • त्यांनतर OTP जनरेट करण्यासाठी ‘कॅप्चा कोड’ प्रविष्ट करा.
  • HHD कोड निवडा.
  • HHD कोड कॉमन सर्व्हिस सेंटरला (CSC) द्या, जिथे ते HHD कोड आणि इतर तपशील तपासतील.
  • यानंतर आयुष्मान मित्र म्हणून ओळखले जाणारे CSC प्रतिनिधी उर्वरित प्रक्रिया पूर्ण करतील.
  • आयुष्मान भारत कार्ड मिळविण्यासाठी तुम्हाला 30 रुपये द्यावे लागतील.

PMJAY यादी मध्ये नाव तपासण्याची प्रक्रिया 

तुमचे नाव PMJAY यादी 2023 मध्ये आहे की नाही हे तपासण्यासाठी तुम्ही वेगवेगळ्या पद्धतींनी ते तपासू शकता.

  • या साठी तुम्ही कॉमन सर्व्हिस सेंटर (CSC) जवळच्या CSC ला भेट द्या किंवा तुम्ही हेल्थकेअर योजनेसाठी पात्र आहात की नाही हे तपासण्यासाठी तुम्ही कोणत्याही पॅनेल केलेल्या हॉस्पिटलला भेट देऊ शकता.
  • हेल्पलाइन क्रमांक योजनेसाठी तुमच्या पात्रतेबद्दल माहिती मिळवण्यासाठी PMJAY हेल्पलाइन क्रमांक उपलब्ध आहेत. तुम्ही 14555 किंवा 1800-111-565 वर संपर्क साधू शकता.
  • किंवा ऑनलाइन योजनेच्या अधिकृत वेबसाइटला भेट द्या ( https://www.pmjay.gov.in/ ) आणि तुम्ही योजनेसाठी पात्र आहात का ते तपासा.

आयुष्मान भारत योजना अॅप डाउनलोड प्रक्रिया

  • प्रथम तुम्हाला Google Play Store उघडावे लागेल.
  • आता तुम्हाला सर्च बॉक्समध्ये आयुष्मान भारत प्रविष्ट करावे लागेल.
  • आता तुमच्या समोर एक लिस्ट उघडेल, तुम्हाला लिस्ट मधील टॉप अॅपवर क्लिक करावे लागेल.
  • यानंतर तुम्हाला इंस्टॉल बटणावर क्लिक करावे लागेल.
  • तुम्ही इन्स्टॉल बटणावर क्लिक करताच तुमच्या मोबाईल फोनमध्ये आयुष्मान भारत अॅप डाउनलोड होईल.

आयुष्मान भारत योजना मानक उपचार मार्गदर्शक तत्त्वे

  • सर्वप्रथम तुम्हाला आयुष्मान भारत योजनेच्या अधिकृत वेबसाइटवर जावे लागेल.
  • आता तुमच्या समोर होम पेज ओपन होईल.

प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना 2022

  • यानंतर तुम्हाला ‘स्टँडर्ड ट्रीटमेंट गाइडलाइन्स’ या पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.
  • आता तुमच्या स्क्रीनवर एक यादी उघडेल.
  • या यादीतून तुम्हाला तुमच्या गरजेनुसार पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.
  • संबंधित माहिती तुमच्या दिसून येईल असेल.

आयुष्मान भारत योजना: नामांकित रुग्णालय शोधण्याची प्रक्रिया

  • सर्वप्रथम तुम्हाला आयुष्मान भारत योजनेच्या अधिकृत वेबसाइटवर जावे लागेल.
  • आता तुमच्या समोर होम पेज उघडेल.
  • मुख्यपृष्ठावर तुम्हाला मेनूवर क्लिक करावे लागेल.

आयुष्मान भारत योजना 2022

  • आता तुम्हाला Find Hospital च्या लिंकवर क्लिक करावे लागेल.
  • तुम्ही या लिंकवर क्लिक करताच तुमच्या समोर एक नवीन पेज उघडेल.
  • तुम्हाला या पानावर खालील श्रेणी निवडावी लागेल.
  • राज्य
  • जिल्हा
  • हॉस्पिटलचा प्रकार
  • खासियत
  • रुग्णालयाचे नाव
  • आता तुम्हाला कॅप्चा कोड टाकावा लागेल.
  • यानंतर तुम्हाला सर्च बटणावर क्लिक करावे लागेल.
  • संबंधित माहिती तुमच्यासमोर दिसून येईल.

आयुष्मान भारत योजना डीएम पॅनेल हॉस्पिटल शोधण्याची प्रक्रिया

  • सर्वप्रथम तुम्हाला आयुष्मान भारत योजनेच्या अधिकृत वेबसाइटवर जावे लागेल.
  • आता तुमच्या समोर होम पेज उघडेल.
  • होम पेजवर तुम्हाला मेनू पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.

प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना 2022

  • यानंतर, तुम्हाला De empaneled Hospital च्या पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.
  • तुम्ही या पर्यायावर क्लिक करताच, तुमच्या समोर DM Panel हॉस्पिटलची यादी उघडेल.

AB-PMJAY अंतर्गत आरोग्य लाभ पॅकेज पाहण्याची प्रक्रिया

  • सर्वप्रथम तुम्हाला आयुष्मान भारत योजनेच्या अधिकृत वेबसाइटवर जावे लागेल.
  • आता तुमच्या समोर होम पेज उघडेल.
  • यानंतर तुम्हाला मेनू पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.
  • आता तुम्हाला हेल्थ बेनिफिट पॅकेजच्या पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.
  • आता तुमच्या समोर एक नवीन पेज उघडेल.

प्रधानमंत्री जन आरोग्य 2022

  • सर्व आरोग्य लाभ पॅकेजेसची यादी या पृष्ठावर PDF स्वरूपात उपलब्ध असेल.
  • तुमच्या गरजेनुसार तुम्हाला हेल्थ बेनिफिट पॅकेजच्या पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.
  • आरोग्य लाभ पॅकेजशी संबंधित माहिती तुम्हाला दिसून येईल.

AB-PMJAY जन औषधी केंद्र शोधण्याची प्रक्रिया

  • सर्वप्रथम तुम्हाला आयुष्मान भारत योजनेच्या अधिकृत वेबसाइटवर जावे लागेल.
  • आता तुमच्या समोर होम पेज उघडेल.
  • यानंतर तुम्हाला मेनू पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.
  • आता तुम्हाला जन औषधी केंद्राच्या पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.
  • आता तुम्हाला लिस्ट ऑफ जनऔषधी केंद्राच्या पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.
  • तम्ही या पर्यायावर क्लिक करताच तुमच्यासमोर जन औषधी केंद्राची यादी उघडेल.

आयुष्मान भारत योजना कोविड-19 लसीकरण रुग्णालय शोधण्याची प्रक्रिया

  • सर्वप्रथम तुम्हाला राष्ट्रीय आरोग्य प्राधिकरणाच्या अधिकृत वेबसाइटवर जावे लागेल.
  • आता तुमच्या समोर होम पेज उघडेल.
  • होम पेजवर तुम्हाला मेनू पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.

आयुष्मान भारत योजना 2022

  • यानंतर तुम्हाला कोविड लसीकरण रुग्णालयाच्या पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.
  • आता तुम्हाला तुमचे राज्य आणि जिल्हा निवडावा लागेल.
  • यानंतर तुम्हाला सर्च करून पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.
  • संबंधित माहिती तुमच्यासमोर माहिती दिसून येईल.

आयुष्मान भारत योजना डॅशबोर्ड पाहण्याची प्रक्रिया

  • सर्वप्रथम तुम्हाला राष्ट्रीय आरोग्य प्राधिकरणाच्या अधिकृत वेबसाइटवर जावे लागेल.
  • आता तुमच्या समोर होम पेज उघडेल.
  • होम पेजवर तुम्हाला मेनू पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.
  • यानंतर डॅशबोर्डच्या पर्यायाखाली दोन पर्याय असतील.

आयुष्मान भारत योजना

  • PM-JAY सार्वजनिक डॅशबोर्ड
  • PM-JAY हॉस्पिटल परफॉर्मन्स डॅशबोर्ड
  • तुम्हाला तुमच्या गरजेनुसार पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.
  • यानंतर तुम्हाला लॉगिन करावे लागेल.
  • लॉग इन केल्यानंतर, डॅशबोर्डशी संबंधित माहिती तुमच्यासमोर दिसून येईल.

आयुष्मान भारत योजना तक्रार नोंदवण्याची प्रक्रिया

  • सर्वप्रथम तुम्हाला आयुष्मान भारत योजनेच्या अधिकृत वेबसाइटवर जावे लागेल.
  • आता तुमच्या समोर होम पेज उघडेल.
  • होम पेजवर, तुम्हाला मेन्यू बारच्या पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.
  • आता तुम्हाला Grievance पोर्टलच्या पर्यायवर क्लिक करावे लागेल.
  • तुम्ही या पर्यायावर क्लिक करताच तुमच्यासमोर एक नवीन पोर्टल उघडेल.

आयुष्मान भारत योजना 2022

  • तुम्हाला तुमची तक्रार नोंदवा PMJAY या लिंकवर क्लिक करावे लागेल.
  • आता तुमच्या समोर एक नवीन पेज उघडेल ज्यामध्ये तक्रार फॉर्म असेल

आयुष्मान भारत योजना 2022

  • तुम्हाला या फॉर्ममध्ये खालील माहिती प्रविष्ट करणे आवश्यक आहे.
  • कोणाकडून तक्रार 
  • केस प्रकार
  • नावनोंदणी माहिती
  • लाभार्थी तपशील
  • तक्रारीचे तपशील
  • फाइल अपलोड करा
  • आता तुम्हाला घोषणेवर खूण करावी लागेल.
  • यानंतर तुम्हाला सबमिट बटणावर क्लिक करावे लागेल.
  • अशा प्रकारे तुम्ही तक्रार दाखल करू शकाल.

आयुष्मान भारत योजना तुमच्या तक्रारीची स्थिती तपासण्याची प्रक्रिया

  • सर्वप्रथम तुम्हाला आयुष्मान भारत योजनेच्या अधिकृत वेबसाइटवर जावे लागेल.
  • आता तुमच्या समोर होम पेज उघडेल.
  • होम पेजवर, तुम्हाला मेन्यू बारच्या पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.
  • आता तुम्हाला Grievance पोर्टलच्या पर्यायवर क्लिक करावे लागेल.
  • तुम्ही या पर्यायावर क्लिक करताच तुमच्यासमोर एक नवीन पोर्टल उघडेल.
  • इथे तुम्हाला दोन पर्याय दिसेल Register Your Grievance आणि Track Your Grievance 

आयुष्मान भारत योजना 2022

  • आता तुम्हाला Track Your Grievance  या पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.
  • तुम्ही या पर्यायावर क्लिक करताच तुमच्या समोर एक नवीन पेज उघडेल.

आयुष्मान भारत योजना 2022

  • तुम्हाला या पृष्ठावर तुमचा संदर्भ क्रमांक प्रविष्ट करावा लागेल.
  • यानंतर तुम्हाला सबमिट बटणावर क्लिक करावे लागेल.
  • तक्रार स्थिती तुमच्या दिसून येईल.

आयुष्मान भारत योजना संपर्क 

  • सर्वप्रथम तुम्हाला आयुष्मान भारत योजनेच्या अधिकृत वेबसाइटवर जावे लागेल.
  • आता तुमच्या समोर होम पेज उघडेल.
  • मुख्यपृष्ठावर तुम्हाला मेनूवर क्लिक करावे लागेल.

आयुष्मान भारत योजना 2022

  • आता तुम्हाला Contact – Us या पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.
  • तुम्ही Contact – Us पर्यायावर क्लिक करताच तुमच्यासमोर संपर्क माहित दिसून येईल.
अधिकृत वेबसाईटइथे क्लिक करा
आयुष्मान भारत योजना दिशा-निर्देश PDF इथे क्लिक करा
जन औषधी केंद्र यादी PDF इथे क्लिक करा
Toll-Free Call Center Number14555/
केंद्र सरकारी योजना इथे क्लिक करा

शाश्वत विकास उद्दिष्टांचा एक भाग म्हणून, भारत सरकार सर्व नागरिकांसाठी सार्वत्रिक आरोग्य कव्हरेज प्राप्त करण्यावर भर देत आहे. शासनाने यासाठी रु. केंद्रीय अर्थसंकल्प 2021-22 मध्ये आरोग्य आणि कल्याणासाठी 2,23,846 कोटी (US$ 29.69 अब्ज), रु. आणि मागील बजेटमध्ये 94,452 कोटी (US$ 12.53 बिलियन). GDP च्या टक्केवारीनुसार भारताचा सार्वजनिक आरोग्य खर्च FY15 आणि FY21 BE दरम्यान 1.2% वरून 1.8% पर्यंत वाढला आहे. आयुष्मान भारतच्या मदतीने, HWCs वर मोफत औषधे आणि निदान ऑफर करून आणि PM-JAY अंतर्गत बहुतेक दुय्यम आणि तृतीयक प्रक्रियांचा समावेश करून, त्याचा लाभ लाखो लोकांपर्यंत पोहोचवण्याची सरकारची योजना आहे. 

आयुष हेल्थ अँड वेलनेस सेंटर ( आयुष एचडब्ल्यूसी) चा राष्ट्रीय आयुष मिशन (NAM) मध्ये आयुष्मान भारतचा घटक म्हणून समावेश करण्यासारख्या सरकारच्या उपक्रमामुळे आयुष मंत्रालयाव्दारे  आयुष्मान भारत योजना अंतर्गत FY20 आणि FY24 दरम्यान टप्प्याटप्प्याने. 12,500 हेल्थ अँड वेलनेस सेंटर्स (HWCs) ची स्थापना करणे शक्य होईल. तसेच 2020 मध्ये कोविड-19-प्रेरित लॉकडाऊन दरम्यान, या योजनेचा वापर स्थलांतरित कामगारांनी मोठ्या प्रमाणावर केला होता, विशेषत: पोर्टेबिलिटीच्या अंमलबजावणीनंतर, ज्याने लाभार्थ्यांना कोणत्याही राज्यात कॅशलेस उपचार सुविधा वापरण्याची परवानगी दिली, आरोग्यसेवेमध्ये प्रवेश प्रदान करण्याच्या उद्देशाने. आयुष्मान भारत योजनेची जागरूकता वाढवण्यासाठी आणि पायाभूत सुविधा बळकट करण्यासाठी सरकारच्या सततच्या प्रयत्नांमुळे, आयुष्मान भारत योजनेला भविष्यात अधिक गती मिळण्याची अपेक्षा आहे आणि योजनेने सार्वत्रिक आरोग्य कव्हरेज साध्य करण्याचे ध्येय पूर्ण केले आहे.
 

आयुष्मान भारत योजना FAQ 

Q. आयुष्मान भारत योजना काय आहे ?

आयुष्मान भारत योजना 2024 हि देशातील गरीब आणि असुरक्षित लोकसंख्येला हॉस्पिटलायझेशन आवश्यक असलेल्या गंभीर आरोग्य परिस्थितींपासून संरक्षण मिळावे यासाठी पंतप्रधान श्री मोदींचा एक प्रमुख उपक्रम आहे. या योजनेच्या अंतर्गत पॅनल केलेल्या रुग्णालयांच्या नेटवर्कद्वारे दुय्यम आणि तृतीयक हॉस्पिटलायझेशनसाठी प्रति पात्र लाभार्थी कुटुंब प्रति वर्ष 5 लाखांपर्यंत कव्हर प्रदान करते. योजनेच्या अंमलबजावणीच्या पहिल्या दिवसापासून, आधीपासून अस्तित्वात असलेल्या सर्व परिस्थिती समाविष्ट केल्या आहेत. या योजनेतील सेवा कॅशलेस, पेपरलेस आणि देशभरात सर्वत्र उपलब्ध असतील. या योजनेंतर्सगत सर्व पात्र कुटुंब सदस्यांना कव्हर केले जाईल, संख्या, वय आणि लिंग यावर कोणतीही मर्यादा नाही. ही योजना लागू करण्यासाठी बहुतांश राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांनी PM-JAY सह भागीदारी केली आहे.

Q. आयुष्मान भारत योजना कोणासाठी आहे ?

PMJAY प्रामुख्याने गरीब, वंचित ग्रामीण कुटुंबे आणि 2011 च्या सामाजिक आर्थिक जात जनगणना (SECC) डेटानुसार ग्रामीण आणि शहरी दोन्ही भागात, तसेच (RSBY) राष्ट्रीय स्वास्थ्य विमा योजनेअंतर्गत सक्रिय कुटुंबे आणि शहरी व्यावसायिक कामगारांच्या कुटुंबांची श्रेणी लक्ष्यित करते. 10 कोटींहून अधिक कुटुंबे (सुमारे 44 टक्के) किंवा 50 कोटी लाभार्थी PMJAY अंतर्गत लाभ मिळवण्यास पात्र असतील.

ग्रामीण – सहा निकषांनुसार वंचित कुटुंब

  • कच्च्या भिंती आणि कच्चे छप्पर असलेली फक्त एक खोली
  • 16 ते 59 वयोगटातील कोणताही प्रौढ सदस्य नाही अशी कुटुंबे
  • 16 ते 59 वयोगटातील प्रौढ पुरुष सदस्य नसलेली महिला प्रमुख कुटुंबे
  • अक्षम सदस्य आणि सक्षम शारीरिक प्रौढ सदस्य नाही
  • SC/ST कुटुंबे
  • भूमिहीन कुटुंबे त्यांच्या उत्पन्नाचा मोठा भाग अंगमेहनतीतून मिळवतात
  • ग्रामीण – आपोआप समाविष्ट
  • निवारा नसलेली कुटुंबे
  • निराधार/ भिकेवर जगणारे
  • सफाई कामगार कुटुंबे
  • आदिम आदिवासी गट
  • बंधपत्रीत मजुरांची कायदेशीर सुटका झालेले मजूर

शहरी – व्यावसायिक श्रेणी 

  • रंग पिकर
  • भिकारी
  • घरकामगार
  • रस्त्यावर काम करणारा/मोची/फेरीवाला/इतर सेवा प्रदाता
  • बांधकाम कामगार / प्लंबर / मेसन / मजूर / पेंटर / वेल्डर / सुरक्षा रक्षक / कुली आणि दुसरा हेड-लोड कामगार
  • सफाई कामगार / स्वच्छता कर्मचारी / माळी
  • घर-आधारित कामगार / कारागीर / हस्तकला कामगार / शिंपी
  • वाहतूक कर्मचारी / चालक / कंडक्टर / ड्रायव्हर आणि कंडक्टर / कार्ट पुलर / रिक्षाचालक
  • दुकानातील कामगार / सहाय्यक / छोट्या आस्थापनातील शिपाई / मदतनीस / वितरण सहाय्यक / परिचर / वेटर
  • इलेक्ट्रिशियन / मेकॅनिक / असेंबलर / दुरुस्ती कामगार
  • वॉशरमॅन/चौकीदार

Q. आयुष्मान मित्र मला कशी मदत करेल ?

आरोग्य मित्र तुम्हाला याद्वारे मदत करेल लाभार्थी ओळख प्रणालीद्वारे PMJAY अंतर्गत पात्र लाभार्थी ओळखणे आणि त्यांची पडताळणी करणे.

  • हॉस्पिटलायझेशनच्या बाबतीत, ट्रान्झॅक्शन मॅनेजमेंट सिस्टमद्वारे प्री-ऑथोरायझेशन आणि दाव्यांसाठी विनंत्या सबमिट करून, जेणेकरून सेवांमध्ये प्रवेश करण्यासाठी तुम्ही हॉस्पिटलमध्ये नोंदणीकृत आहात.
  • PMJAY अंतर्गत मिळणाऱ्या एकूण फायद्यांबद्दल आणि पॅनेलमधील हॉस्पिटलमध्ये त्वरित उपचार घेण्याबद्दल माहिती प्रदान करण्यासाठी. तसेच तुम्हाला मार्गदर्शन करेल. आपल्याला आवश्यक असलेल्या कोणत्याही प्रश्नांसाठी किंवा मदतीसाठी कोणताही लाभार्थी आरोग्य मित्राशी संपर्क साधू शकतो.

Q. PMJAY साठी लाभार्थी पात्रता कशी ठरवली जाते?

PMJAY या योजनेंतर्गत देशभरातील 10.74 कोटी गरीब आणि असुरक्षित कुटुंबे समाविष्ट आहेत, सामाजिक-आर्थिक जात जनगणना (SECC) 2011 च्या आकडेवारीनुसार वंचित ग्रामीण कुटुंबे आणि शहरी कामगारांच्या कुटुंबांची व्यावसायिक श्रेणी म्हणून ओळखली जाते. पात्र कुटुंबांची यादी संबंधित राज्य सरकार तसेच संबंधित क्षेत्रातील ANM/BMO/BDO सोबत शेअर केलेली आहे. ज्या कुटुंबांचे नाव यादीत आहे त्यांनाच या योजनेचा लाभ मिळू शकतो. याव्यतिरिक्त, 31 मार्च 2018 पर्यंत सक्रिय RSBY कार्ड असलेले कोणतेही कुटुंब कव्हर केले जाईल.  या व्यतिरिक्त लाभार्थी एखाद्या विशिष्ट राज्याद्वारे त्यांच्या राज्य विशिष्ट योजने अंतर्गत देखील समाविष्ट केले जाऊ शकतात.

Q. आयुष्मान भारत कार्ड म्हणजे काय?

जे कुटुंब पीएमजेएवाय लाभांसाठी पात्र आहेत ते ई-कार्डसाठी अर्ज करू शकतात. हे कार्ड भविष्यात आरोग्य सेवा लाभ मिळविण्यासाठी पुरावा म्हणून वापरले जाऊ शकते. हे कार्ड  लाभार्थीची ओळख पडताळल्यानंतर जारी केले जाते. हे रेशन कार्ड किंवा तुमचे आधार कार्ड यांसारख्या ओळखीच्या कागदपत्रांच्या मदतीने केले जाते.

कुटुंबाच्या ओळखीच्या पुराव्यामध्ये सदस्यांची सरकारी प्रमाणित यादी, आणि RSBY कार्ड समाविष्ट आहे. पडताळणी पूर्ण झाल्यानंतर, ई-कार्ड एका अद्वितीय AB-PMJAY ID सह मुद्रित केले जाते.

Leave a Comment