शबरी आदिवासी घरकुल योजना 2024 | Shabari Gharkul Yojana: अर्ज प्रक्रिया, शासन निर्णय संपूर्ण माहिती

शबरी आदिवासी घरकुल योजना 2024 उद्दिष्ट्य

महाराष्ट्र राज्यातील ग्रामीण तसेच शहरी भागातील बहुतांश अनुसूचित जमाती कुटुंबे दारिद्र्यरेषेखाली राहतात आणि त्यांच्याजवळ राहण्यासाठी स्वतःचे निश्चित घरही नाही. गरीब आर्थिक परिस्थितीमुळे त्यांना स्वतःचे पक्के घर बांधता येत नाही त्यामुळे अशा कुटुंबांना मातीच्या घरात राहावे लागते त्यामुळे त्यांना ऊन, पाऊस, थंडीचा सामना करावा लागतो त्यामुळे त्यांना अनेक समस्यांना सामोरे जावे लागते. या समस्येचा विचार करून स्वतःचे घर बांधण्यासाठी शबरी आदिवासी घरकुल योजना 2024 सुरू करण्याचा निर्णय घेतला शासनाने घेतला आहे आणि या योजनेची अमलबजावणी राज्यात सुरु आहे.

राज्यातील ग्रामीण तसेच शहरी भागातील अनुसूचित जमातीतील आर्थिकदृष्ट्या गरीब कुटुंबांना राहण्यासाठी स्वतःचे घर नाही आणि ज्या कुटुंबांना स्वतःचे घर बांधता येत नाही, त्यांना त्यांचे घर बांधण्यासाठी 2 लाखांपर्यंतची आर्थिक मदत दिली जाते. स्वच्छ भारत सोबत शबरी घरकुल योजने अंतर्गत 269 चौरस फूट क्षेत्रफळ असलेले स्वतःचे काँक्रीट घर, आणि शौचालय बांधण्यासाठी मिशनच्या शौचालय अनुदान योजनेअंतर्गत लाभार्थी कुटुंबांना रु. 12000/- ची आर्थिक मदत दिली जाते.

            महाराष्ट्र स्मार्ट रेशनकार्ड 

शबरी घरकुल योजनेअंतर्गत घर बांधण्यासाठी दिलेल्या रकमेची मर्यादा 

शबरी घरकुल योजनेअंतर्गत विशेष उपक्रम राबविण्यात येणार आहे

राज्यातील आर्थिकदृष्ट्या गरीब कुटुंबांकडे स्वतःची जमीन नाही, त्यामुळे त्यांना निवारा देणे अशक्य आहे. त्यासाठी केंद्र सरकारने पंडित दिनदयाल उपाध्याय योजना सुरू केली आहे, या योजनेंतर्गत रु. 50000/- किंवा जमिनीची वास्तविक किंमत यापैकी जी कमी असेल ती या योजनेअंतर्गत मंजूर केली जाते. जेणेकरून प्रत्येक गरीब कुटुंब जमीन खरेदी करून स्वतःचे घर बांधू शकेल.

             MSME समाधान पोर्टल 

शबरी घरकुल योजना 2024 अंतर्गत महत्वपूर्ण वैशिष्ट्ये

• महाराष्ट्र राज्य शासनाने महाराष्ट्र राज्यातील ग्रामीण भागातील आदिवासी समाजासाठी शबरी आवास योजना सुरू केली आहे.
• शबरी आवास योजनेंतर्गत लाभार्थ्यांची निवड प्राधान्यक्रमाने केली जाते.
• शबरी आवास योजनेंतर्गत शौचालय बांधकामासाठी आर्थिक मदत दिली जाते.
• महाराष्ट्र शासनाने शबरी आदिवासी घरकुल योजना 2024 सुरू केली आहे.
• महाराष्ट्रातील अनुसूचित जमातींमधील आर्थिकदृष्ट्या गरीब कुटुंबांना स्वत:चे पक्के घर बांधण्यासाठी आर्थिक सहाय्य देण्याच्या उद्देशाने सुरू करण्यात आलेली ही एक महत्त्वाची योजना मानली जाते.
• शबरी घरकुल योजना राज्यातील ज्यांना राहण्यासाठी स्वतःचे घर नाही अशा कुटुंबांचे जीवनमान उंचावण्यासाठी आणि त्यांच्या सामाजिक आणि आर्थिक विकासासाठी तसेच त्यांना सशक्त आणि स्वतंत्र बनवण्यासाठी फायदेशीर ठरणार आहे.
• शबरी घरकुल योजनेंतर्गत अर्ज करताना अर्जदाराला कोणत्याही अडचणीचा सामना करावा लागू नये यासाठी अर्ज प्रक्रिया सोपी ठेवण्यात आली आहे.
• या योजनेअंतर्गत दिलेली लाभाची रक्कम लाभार्थ्यांच्या बँक खात्यात डीबीटीच्या मदतीने जमा केली जाईल.
• या योजनेच्या लाभार्थ्यांना वैयक्तिक शौचालय बांधण्यासाठी रु. 12000/- ची आर्थिक मदत दिली जाते.
• शबरी घरकुल योजनेंतर्गत 1,07,099 कुटुंबांना घरे बांधून देण्याचे उद्दिष्ट ठेवण्यात आले आहे.
• या योजनेंतर्गत अपंग व्यक्तीच्या कुटुंबाला 5  टक्के आरक्षण दिले जाईल.

                          खुद कमाओ घर चलाओ योजना  

शबरी घरकुल योजना महाराष्ट्र अंतर्गत फायदे

• महाराष्ट्र राज्यातील अनुसूचित जमातींमधील आर्थिकदृष्ट्या गरीब कुटुंबे ज्यांना राहण्यासाठी निश्चित घर नाही त्यांना या योजनेअंतर्गत घर बांधण्यासाठी 2 लाखांपर्यंतची आर्थिक मदत दिली जाते.
• राज्यातील आर्थिकदृष्ट्या गरीब कुटुंबे स्वत:चे घर बांधण्यासाठी सक्षम आणि स्वतंत्र होतील
• शबरी घरकुल योजनेंतर्गत राज्यातील गरीब कुटुंबांचे जीवनमान सुधारेल.
• राज्यातील आर्थिकदृष्ट्या गरीब कुटुंबांचा सामाजिक व आर्थिक विकास होईल.
• राज्यातील अनुसूचित जमातीच्या कुटुंबांना ज्यांना राहण्यासाठी स्वतःचे घर नाही आणि जीर्ण घरात राहत आहेत आणि स्वतःचे घर बांधण्यास असमर्थ आहेत त्यांना स्वतःचे घर बांधण्यासाठी पैशासाठी कोणावरही अवलंबून राहण्याची गरज नाही आणि कोणाकडूनही जास्त व्याजदराने कर्ज घेण्याची गरज भासणार नाही 
• या योजनेअंतर्गत अनुसूचित जमातीची कुटुंबे स्वावलंबी होतील
• यामुळे राज्यातील गरीब कुटुंबांचा सामाजिक स्तर उंचावेल
• राज्यातील गरीब कुटुंबाचे भविष्य उज्ज्वल होणार आहे
• शबरी घरकुल योजनेंतर्गत ग्रामीण भागाचा विकास करण्यात येणार आहे.
• या योजनेतून आर्थिकदृष्ट्या गरीब कुटुंबे स्वत:च्या पायावर उभी राहतील.
• ज्या कुटुंबांकडे राहण्यासाठी स्वतःचे घर नाही आणि ते पडक्या घरात राहत आहेत, त्यांना शबरी घरकुल योजनेंतर्गत तयार घर दिले जाईल जे त्यांचे उष्णता, पाऊस आणि थंडीपासून संरक्षण करेल.
• शबरी आदिवासी घरकुल योजना 2024 योजनेंतर्गत ज्या कुटुंबांकडे कच्ची घरे आहेत त्यांना नवीन पक्की घरे बांधण्यासाठी आर्थिक मदत दिली जाते.
• या योजनेंतर्गत काँक्रीटचे घर बांधण्यासाठी 2 लाखांपर्यंतची आर्थिक मदत दिली जाते.
• या योजनेद्वारे राज्यातील गरीब आदिवासी कुटुंबांना स्वतःचे पक्के घर मिळण्यास मदत केली जाते.
• शबरी घरकुल योजनेच्या लाभार्थ्यांना स्वच्छ भारत मिशन अंतर्गत रु. 12000/- चे आर्थिक सहाय्य शौचालय बांधण्यासाठी दिले जाते.
• मनरेगाच्या माध्यमातून लाभार्थ्यांना 90 दिवसांचा रोजगार दिला जातो.

                     नव तेजस्विनी योजना महाराष्ट्र 

शबरी घरकुल योजना अंमलबजावणी प्रक्रिया

• शबरी घरकुल योजनेंतर्गत लाभार्थी निवडल्यानंतर कच्या घराचे जिओ टॅग, लाभार्थीच्या निवासस्थानाचे जॉब कार्ड मॅपिंग केले जाते.
• निधी वितरणासाठी लाभार्थ्यांचे खाते PFMS प्रणालीशी जोडून पंचायत समिती लाभार्थ्यांची नावे जिल्हा स्तरावर मंजुरीसाठी प्रस्तावित करते. तालुका स्तरावरील पहिला हफ्ता जिल्हा स्तरावरून मंजूर लाभार्थ्याकडे DBT च्या मदतीने बँकेत जमा केला जातो.
• लाभार्थ्याने स्वत: लक्ष देऊन बांधकाम करावे जेणेकरुन त्याला स्वतःच्या अपेक्षेनुसार घर बांधता येईल, या योजनेत कोणताही ठेकेदार सहभागी होणार नाही.
• घरबांधणीच्या प्रत्येक टप्प्यावर जिओ टॅग व इतर तंत्रज्ञानाच्या माध्यमातून जिल्हा व तालुका स्तरावरून प्रत्यक्ष बांधकामाचा आर्थिक व भौतिक प्रगतीचा आढावा घेतला जातो व त्यानुसार भौतिक प्रगतीच्या अनुषंगाने त्याला दुसरा, तिसरा व अंतिम हप्ते अदा केले जातात.
• मनरेगाद्वारे लाभार्थ्यांना 90 दिवसांसाठी रोजगार दिला जातो ज्यासाठी रु. 18,000/- रोख रक्कम दिली जाते.
• स्वच्छ भारत मिशन अंतर्गत शौचालय बांधण्यासाठी रु. 12,000/- मोफत दिले जातात. वरील आराखड्यानुसार बेघरांचे स्वतःचे हक्काचे घर असावे असे स्वप्न पूर्ण होत आहे.

                 रमाई घरकुल योजना 

शबरी घरकुल योजनेअंतर्गत नियंत्रण यंत्रणा

• शबरी घरकुल योजनेवर योग्य नियंत्रण ठेवण्यासाठी आणि योजनेच्या प्रभावी अंमलबजावणीसाठी मंत्रालयाने आवास अॅप विकसित केले आहे. त्यामुळे योजनेचे काम अत्यंत पारदर्शकपणे चालते.
• जिल्हा स्तरावर योजनेचे समन्वय G.G.V.Y. येथून आणि तालुका स्तरावर पंचायत समितीच्या यंत्रणेमार्फत केले जाते.

शबरी घरकुल योजनेच्या अटी व नियम 

शबरी घरकुल योजनेच्या अटी व शर्ती

• महाराष्ट्र राज्याबाहेरील कुटुंबांना या योजनेचा लाभ घेता येणार नाही.
• अर्जदार अनुसूचित जमाती प्रवर्गातील असणे आवश्यक आहे.
• अर्जदाराचे किमान 15 वर्षे महाराष्ट्र राज्यात वास्तव्य असणे आवश्यक आहे.
• घर बांधण्यासाठी अर्जदाराकडे स्वतःची जमीन किंवा सरकारने दिलेली जमीन असणे आवश्यक आहे.
• अर्जदाराचे स्वतःचे किंवा कुटुंबाचे निश्चित घर नसावे.
• अर्जदार कुटुंबाचे वार्षिक उत्पन्न शहरी भागात 1.20 लाख आणि ग्रामीण भागात 1 लाखांपेक्षा जास्त नसावे.

           संजय गांधी निराधार अनुदान योजना 

शबरी घरकुल योजने अंतर्गत आवश्यक पात्रता

• शबरी आदिवासी घरकुल योजना 2024 पात्रता खालीलप्रमाणे असेल 
• अर्जदार महाराष्ट्र राज्याचा रहिवासी असणे आवश्यक आहे.
• केवळ महाराष्ट्र राज्यातील अनुसूचित जमाती प्रवर्गातील कुटुंबे शबरी घरकुल योजने अंतर्गत पात्र असतील.
• शबरी घरकुल योजनेअंतर्गत लाभार्थ्यांची निवड ही सामाजिक, आर्थिक, जात सर्वेक्षण 2011 नुसार करण्यात येणार आहे  
• शबरी घरकुल योजनेंतर्गत लाभार्थ्यांची निवास व्यवस्था अत्यंत पारदर्शकपणे केली जाते.

शबरी घरकुल योजना 2024 आवश्यक कागदपत्रे/Shabari Gharukul Yojana Documents

• रेशन कार्ड
• रहिवाशी प्रमाणपत्र
• आधार कार्ड
• मोबाईल नंबर
• ई-मेल आयडी
• पासपोर्ट साईज फोटो
• उत्पन्नाचा दाखला
• वयाचा दाखला
• जात प्रमाणपत्र
• दिव्यांग असल्यास प्रमाणपत्र
• जागेचा 7/12 उतारा तसेच 8अ दाखला
• ग्रामपंचायत ना हरकत प्रमाणपत्र
• बँक खात्याचा तपशील

शबरी घरकुल योजनेअंतर्गत अर्ज करण्याची प्रक्रिया

शबरी आदिवासी घरकुल योजना 2024 अर्ज प्रक्रिया

ग्रामीण भाग

ग्रामीण भागातील अर्जदारांनी प्रथम त्यांच्या भागातील ग्रामपंचायत कार्यालयात किंवा जिल्हा कार्यालयात जाऊन कर्मचाऱ्यांकडून शबरी घरकुल योजनेचे अर्ज घ्यावेत व अर्जात विचारलेली सर्व माहिती भरून योग्य ती कागदपत्रे जोडून अर्ज सादर करावा.

शहरी भागात

शहरी भागातील अर्जदारांनी प्रथम त्यांच्या भागातील महानगरपालिका किंवा नगरपालिका कार्यालयात जाऊन कर्मचाऱ्यांकडून शबरी घरकुल योजनेचे अर्ज घ्यावेत व अर्जात विचारलेली सर्व माहिती भरून व योग्य ती कागदपत्रे जोडून अर्ज सादर करावा. हे या योजनेअंतर्गत तुमची अर्ज प्रक्रिया पूर्ण करेल.

शबरी घरकुल योजनेसाठी संपर्क 

• ग्रामपंचायत: ग्रामसेवक
• पंचायत समिती: गट विकास अधिकारी
• जिल्हास्तर: प्रकल्प संचालक जिल्हा ग्रामीण विकास यंत्रणा

निष्कर्ष / Conclusion

देशातील आर्थिकदृष्ट्या गरीब कुटुंबांना स्वत:चे घर मिळावे या उद्देशाने केंद्र सरकार विविध योजना राबवित आहे, त्याचप्रमाणे राज्यातील गरीब कुटुंबांना मोफत घरे बांधून देण्यासाठी महाराष्ट्र सरकार सातत्याने प्रयत्न करत असून त्यासाठी शासन विविध योजना सुरू करत आहे. आज आपण राज्यातील अनुसूचित जमातीच्या कुटुंबांना मोफत घरे देण्याच्या उद्देशाने महाराष्ट्र सरकारने सुरू केलेल्या अशाच एका योजनेची सविस्तर माहिती जाणून घेतली आहे, ज्याचे नाव आहे शबरी आदिवासी घरकुल योजना 2024.

Shabari Gharkul Yojana FAQ 

Q. शबरी घरकुल योजना कोणत्या राज्यासाठी लागू आहे?

शबरी घरकुल योजना महाराष्ट्र राज्यासाठी लागू आहे.

Q. शबरी घरकुल योजनेचा उद्देश काय?

ज्या कुटुंबांकडे स्वतःचे घर नाही अशा कुटुंबांना घर बांधण्यासाठी आर्थिक मदत करणे हा या योजनेचा मुख्य उद्देश आहे.

Q. शबरी घरकुल योजनेचे लाभार्थी कोण आहेत?

राज्यातील अनुसूचित जमातीतील ज्या कुटुंबांकडे राहण्यासाठी स्वतःचे घर नाही अशा कुटुंबांना या योजनेअंतर्गत लाभ दिला जातो.

Q. शबरी घरकुल योजनेची उत्पन्न मर्यादा किती आहे?

शबरी घरकुल योजनेचा लाभ घेण्यासाठी, अर्जदाराच्या कुटुंबाचे वार्षिक उत्पन्न शहरी भागात 1.20 लाख आणि ग्रामीण भागात 1 लाखांपेक्षा जास्त नसावे.

Q. शबरी घरकुल योजनेंतर्गत घर बांधण्यासाठी दिलेल्या रकमेची मर्यादा किती आहे?

• ग्रामीण क्षेत्र रु. 1.32 लाख
• नक्षलवादी आणि डोंगराळ भागात 1.42 लाख रु
• नगर परिषद क्षेत्र 1.50 लाख
• महानगरपालिका क्षेत्र 2 लाख

Q. शबरी घरकुल योजनेअंतर्गत किती आर्थिक मदत दिली जाते?

शबरी घरकुल योजनेंतर्गत, लाभार्थी कुटुंबाला स्वतःचे घर बांधण्यासाठी रु.2 लाख आणि शौचालय बांधण्यासाठी रु.12000/- ची आर्थिक मदत दिली जाते.

Q. शबरी घरकुल योजनेअंतर्गत अर्ज करण्याची प्रक्रिया काय आहे?

शबरी घरकुल योजनेअंतर्गत ऑफलाइन पद्धतीने अर्ज करावा लागेल.