राजीव गांधी विद्यार्थी अपघात सानुग्रह अनुदान योजना: महाराष्ट्र शासन आपल्या राज्यातील विद्यार्थ्यांच्या उज्ज्वल भविष्यासाठी विविध शासकीय योजना राबवित आहे. त्यापैकी एक योजना राजीव गांधी विद्यार्थी अपघात सानुग्रह अनुदान योजना असे आहे. ही योजना 26 ऑक्टोबर 2012 पासून सुरू करण्यात आली. राज्यातील इयत्ता 1 ते 12 वी पर्यंत शिकणाऱ्या विद्यार्थ्यांना काही नुकसान भरपाई आणि सुरक्षा कवच देण्याच्या उद्देशाने ही योजना सुरू करण्याचा महत्त्वपूर्ण निर्णय महाराष्ट्र सरकारने घेतला आहे.
ही योजना सुरुवातीला राजीव गांधी विद्यार्थी सुरक्षा योजनेच्या नावाखाली विमा कंपनी राबवत होती. आणि या योजनेअंतर्गत विद्यार्थ्यांचा विमा राज्य सरकार भरत होती. परंतु सरकारच्या लक्षात आले की, विमा कंपन्या विविध कारणे सांगून विद्यार्थ्यांना अपघात दाव्याची रक्कम देण्यास नकार देत आहेत आणि रक्कम देण्यासही विलंब करत आहेत. त्यामुळे राज्य सरकारने विमा कंपन्यांमार्फत ही योजना बंद करून सानुग्रह अनुदान योजनेच्या नावाखाली ही योजना राबविण्याचा महत्त्वपूर्ण निर्णय घेतला.
राजीव गांधी विद्यार्थी अपघात सानुग्रह अनुदान योजना
राज्यातील बहुतांश कुटुंबे दारिद्र्यरेषेखाली जीवन जगत आहेत. तसेच त्यांचा रोजगार कायम नसल्यामुळे ते त्यांच्या मुलांच्या गरजा पूर्ण करू शकत नाहीत. त्यांना विम्याचे महत्त्व माहीत असूनही, विम्याचा हप्ता भरण्यास असमर्थतेमुळे ते त्यांच्या मुलांचा विमा काढू शकत नाहीत. त्यामुळे त्यांच्या मुलांचा अपघात झाला तर त्यांच्याकडे उपचारासाठी पुरेसे पैसे नसल्यामुळे त्यांच्या मुलांच्या उपचारासाठी त्यांना खूप त्रास सहन करावा लागतो. सावकारांकडून चढ्या व्याजदराने कर्ज घ्यावे लागते. या सर्व बाबींचा विचार करून महाराष्ट्र शासनाने राजीव गांधी विद्यार्थी अपघात सानुग्रह अनुदान योजना सुरू करण्याचा महत्त्वपूर्ण निर्णय घेतला आहे. राज्यातील इयत्ता 1 ते 12 वी पर्यंत शिकणाऱ्या विद्यार्थ्यांना अपघात झाल्यास त्यांना विमा संरक्षण देणे हा या योजनेचा मुख्य उद्देश आहे.
विद्यार्थ्याचा अपघाती मृत्यू झाल्यास (विद्यार्थ्यांचा अपघाती मृत्यू) 1 लाख 50 हजार रुपये अनुदान दिले जाईल आणि अपंगत्व आल्यास 1 लाख रुपये अनुदान दिले जाईल. या संदर्भातील सुधारित आराखडा राज्य सरकारने लागू केला आहे. इयत्ता पहिली ते बारावीपर्यंत शिकणाऱ्या विद्यार्थ्यांसाठी सुधारित राजीव गांधी विद्यार्थी अपघात सानुग्रह अनुदान योजना लागू करण्यास शासनाने मान्यता दिली असल्याची माहिती शालेय शिक्षण मंत्री प्रा. वर्षा गायकवाड यांनी दिली. वाढलेली महागाई आणि विद्यार्थ्यांमधील विविध प्रकारचे अपघात या अनुषंगाने सर्व बाबींचा विचार करून सुधारित योजना लागू करण्याचा निर्णय शासनाने घेतला आहे. सुधारित योजनेंतर्गत विद्यार्थ्याचा अपघाती मृत्यू झाल्यास 1 लाख 50 हजार रुपयांचे अनुदान दिले जाईल.
महाराष्ट्र स्मार्ट रेशनकार्ड योजना
राजीव गांधी विद्यार्थी अपघात सानुग्रह अनुदान योजना Highlights
| योजना | राजीव गांधी विद्यार्थी अपघात सानुग्रह अनुदान योजना |
|---|---|
| व्दारा सुरु | महाराष्ट्र सरकार |
| योजना आरंभ | 26 ऑक्टोबर 2012 |
| लाभार्थी | राज्यातील इयत्ता 1ली ते 12वी पर्यंत चे विद्यार्थीविद्यार्थी |
| विभाग | शालेय शिक्षण व क्रीडा विभाग |
| अर्ज करण्याची पद्धत | ऑफलाईन |
| उद्देश्य | राज्यातील विद्यार्थ्यांना विमा संरक्षण प्रदान करणे |
| लाभ | आर्थिक मदत |
| राज्य | महाराष्ट्र |
| श्रेणी | राज्य सरकारी योजना |
| वर्ष | 2024 |
राजीव गांधी विद्यार्थी अपघातन सानुग्रह अनुदान योजना: उद्दिष्ट
राजीव गांधी विद्यार्थी अपघात विमा योजनेचा उद्देश: राज्य सरकारने राजीव गांधी विद्यार्थी अपघात विमा योजनेत सुधारणा केली आहे. या दुरुस्तीनुसार आता मृत विद्यार्थ्यांच्या कुटुंबियांना प्रत्येकी दीड लाख रुपये सानुग्रह अनुदान मिळणार आहे. विमा योजना इयत्ता 1 ली ते 12 वी पर्यंतच्या विद्यार्थ्यांसाठी आहे, यापूर्वी अपघातात मृत्यू झालेल्या विद्यार्थ्यांच्या कुटुंबीयांना 75 हजार रुपयांची आर्थिक मदत दिली जात होती. दिवसेंदिवस वाढणारी महागाई आणि विद्यार्थ्यांमध्ये होणारे विविध प्रकारचे अपघात लक्षात घेऊन सरकारने ही सुधारित योजना सुरू करण्याचा निर्णय घेतला आहे. त्यामुळे मृत मुलांच्या पालकांना काहीसा दिलासा मिळणार आहे.
- इयत्ता 1 ली ते 12 वी पर्यंत शिकणाऱ्या विद्यार्थ्यांना अपघात विमा संरक्षण देणे हा या योजनेचा मुख्य उद्देश आहे.
- वाढती महागाई आणि विद्यार्थ्यांमधील विविध प्रकारचे अपघात लक्षात घेऊन सरकारने राजीव गांधी विद्यार्थी अपघात मदत अनुदान योजना सुरू करण्याचा महत्त्वपूर्ण निर्णय घेतला आहे.
- लहान मुलांना अपघात झाल्यास येणाऱ्या आर्थिक अडचणींपासून पालकांची सुटका करण्याच्या उद्देशाने ही योजना सुरू करण्यात आली आहे.
- मुलांना सशक्त आणि स्वावलंबी बनवण्यासाठी ही योजना सुरू करण्यात आली आहे.
- राज्यातील विद्यार्थ्यांचे जीवनमान उंचावण्यासाठी.
- विद्यार्थ्यांना अभ्यासासाठी प्रोत्साहित करणे.
राजीव गांधी विद्यार्थी अपघात सानुग्रह अनुदान योजनेंतर्गत अनुदान
विद्यार्थ्यांचा अपघाती मृत्यू
- सानुग्रह अनुदान रक्कम: रु. 1.50 लाख
प्रस्तावासोबत सादर करावयाची कागदपत्रे
- प्रथम खबरदारी अहवाल
- स्थल पंचनामा
- इन्व्हेस्ट पंचनामा
- मृत विद्यार्थ्यांच्या बाबतीत पोस्टमार्टम रिपोर्ट किंवा मृत्यू प्रमाणपत्र सिव्हिल सर्जनने प्रतिस्वाक्षरी केलेले (सिव्हिल सर्जनने प्रति-स्वाक्षरी केलेले)
अपघातामुळे कायमचे अपंगत्व (2 अंग/दोन डोळे किंवा 1 अंग आणि 1 डोळा निकामी होणे)
- सानुग्रह अनुदान रक्कम: रु.1 लाख
प्रस्तावासोबत सादर करावयाची कागदपत्रे
- सिव्हिल सर्जनच्या प्रति स्वाक्षरीसह अपंगत्वाच्या कारणासंबंधी डॉक्टरांचे अंतिम प्रमाणपत्र (कायमच्या अपंगत्वाचे प्रमाणपत्र)
अपघातामुळे कायमचे अपंगत्व (1 अवयव किंवा 1 डोळा कायमचा निकामी होणे)
- सानुग्रह अनुदान रक्कम: रु.75,000/-
प्रस्तावासोबत सादर करावयाची कागदपत्रे
- सिव्हिल सर्जनच्या प्रति स्वाक्षरीसह अपंगत्वाच्या कारणासंबंधी डॉक्टरांचे अंतिम प्रमाणपत्र (कायमच्या अपंगत्वाचे प्रमाणपत्र)
अपघातामुळे विद्यार्थ्यावर शस्त्रक्रिया करावी लागल्यास
- सानुग्रह अनुदान रक्कम: वास्तविक रुग्णालयाचा खर्च किंवा कमाल रु. 1 लाख
प्रस्तावासोबत सादर करावयाची कागदपत्रे
- सिव्हिल सर्जनच्या प्रति स्वाक्षरीसह शस्त्रक्रियेबाबत रुग्णालयाचे प्रमाणपत्र
विद्यार्थी आजारी पडल्यास, सर्पदंश झाल्यास किंवा पोहताना मृत्यू झाल्यास
- सानुग्रह अनुदान रक्कम: रु. 1.50 लाख
प्रस्तावासोबत सादर करावयाची कागदपत्रे
- मृत विद्यार्थ्यांच्या बाबतीत पोस्टमार्टम रिपोर्ट किंवा मृत्यूचे प्रमाणपत्र सिव्हिल सर्जनने प्रतिस्वाक्षरी केलेले
विद्यार्थ्याला कोणत्याही कारणाने दुखापत झाल्यास (क्रीडा स्पर्धांमध्ये खेळताना, शाळेत जड वस्तू पडणे, आग, विजेचा धक्का)
- सानुग्रह अनुदान रक्कम: वास्तविक रुग्णालयाचा खर्च किंवा कमाल रु. 1 लाख
प्रस्तावासोबत सादर करावयाची कागदपत्रे
- सिव्हिल सर्जनच्या प्रति स्वाक्षरीसह हॉस्पिटल उपचार प्रमाणपत्र
राजीव गांधी विद्यार्थी अपघात सानुग्रह अनुदान योजना अंतर्गत वैशिष्ट्ये
राजीव गांधी विद्यार्थी अपघात विमा योजना
- राजीव गांधी विद्यार्थी अपघात सानुग्रह अनुदान योजना महाराष्ट्र सरकारने सुरू केली आहे.
- राजीव गांधी विद्यार्थी अपघात सानुग्रह अनुदान योजनेसाठी कोणत्या जाती धर्माची अट नाही.
- इयत्ता 1 ली ते 12 वी पर्यंतच्या विद्यार्थ्यांसाठी ही अत्यंत महत्त्वाची विमा योजना सुरू करण्यात आली आहे.
- या योजनेमुळे राज्यातील विद्यार्थ्यांना तसेच पालकांना दिलासा मिळण्यास मदत होणार आहे.
- या योजनेतील विम्याचा हप्ता राज्य सरकार भरणार आहे.
- राज्यात मुला-मुलींसाठी राजीव गांधी विद्यार्थी अपघात सानुग्रह अनुदान योजना सुरू करण्यात आली आहे.
- या योजनेंतर्गत उपलब्ध असलेल्या आर्थिक मदतीमुळे पालकांना उपचारासाठी कोणावरही अवलंबून राहण्याची गरज भासणार नाही आणि विद्यार्थ्यांचा अपघात झाल्यास कोणाकडूनही कर्ज घेण्याची गरज भासणार नाही.
- योजनेंतर्गत मिळणारी रक्कम डीबीटीच्या मदतीने विद्यार्थ्यांच्या बँक खात्यात जमा केली जाईल.
- योजनेअंतर्गत विद्यार्थ्यांचा आत्मविश्वास वाढण्यास मदत होणार आहे.
राष्ट्रीय ग्रामीण स्वास्थ्य मिशन
राजीव गांधी विद्यार्थी अपघात सानुग्रह अनुदान योजनेंतर्गत एखाद्या विद्यार्थ्याचा मृत्यू झाल्यास, अनुदानाची रक्कम त्याच्या कुटुंबास प्राधान्य क्रमाने खालीलप्रमाणे देण्यात येईल.
- विद्यार्थ्याची आई
- आई हयात नसल्यास विद्यार्थ्यांचे वडील
- आई आणि वडील दोघेही हयात नसल्यास 18 वर्षांवरील भाऊ किंवा अविवाहित बहीण किंवा पालक
राजीव गांधी विद्यार्थी अपघात सानुग्रह अनुदान योजनेंतर्गत या अपघातांचा समावेश नाही
- आत्महत्येचा प्रयत्न केला आणि त्यातून झालेली इजा
- आत्महत्या करणे
- जाणूनबुजून स्वतःला इजा करणे
- गुन्हा करण्याच्या उद्देशाने कायद्याचे उल्लंघन करत असताना झालेला अपघात
- ड्रग्सच्या प्रभावाखाली असताना अपघात
- नैसर्गिक मृत्यू
- मोटर रेसिंग अपघात/मृत्यू
राजीव गांधी विद्यार्थी अपघात सानुग्रह अनुदान योजना अमलबजावणी पद्धत
- या योजनेतील प्रस्तावांना अंतिम रूप देण्यासाठी प्रत्येक जिल्ह्यात जिल्हा अधिकाऱ्याच्या अध्यक्षतेखाली समिती स्थापन करण्यात आली आहे. शिक्षणाधिकारी (प्राथमिक) आणि शिक्षणाधिकारी (माध्यमिक) हे अनुक्रमे इयत्ता 1 ते इयत्ता 8 वी आणि इयत्ता 9 वी ते इयत्ता 12 वी मध्ये शिकणाऱ्या मुला-मुलींचे प्रस्ताव या समितीसमोर सादर करण्यास जबाबदार आहेत. मात्र, बृहन्मुंबई शहराचे संबंधित शिक्षण निरीक्षक या प्रस्तावाची छाननी करून समितीला सादर करतील.
- समितीने मंजूर केलेल्या प्रस्तावाची रक्कम संबंधित शिक्षणाधिकारी (प्राथमिक/माध्यमिक)/शिक्षण निरीक्षक यांच्यामार्फत संबंधित संस्थेच्या मुख्याध्यापकांमार्फत लाभार्थ्यांच्या बँक खात्यात एकाच धनादेशात जमा केली जाईल.
- विद्यार्थ्यांच्या सानुग्रह अनुदानाचा प्रस्ताव तयार करण्याची जबाबदारी विद्यार्थ्यांच्या पालकांची आणि संबंधित शाळांचे मुख्याध्यापक/गट शिक्षणाधिकारी/शिक्षण निरीक्षक यांची असेल.
राजीव गांधी विद्यार्थी अपघात सानुग्रह अनुदान योजना अंतर्गत लाभार्थी आणि पात्रता
- इयत्ता 1 ते इयत्ता 12 वी पर्यंत शिकणारे सर्व विद्यार्थी या योजनेचे लाभार्थी आहेत.
- विद्यार्थी महाराष्ट्र राज्याचा रहिवासी असणे आवश्यक आहे.
- इयत्ता 1 ते इयत्ता 12 वी पर्यंत शिकणारे विद्यार्थी या योजनेसाठी पात्र आहेत.
राजीव गांधी विद्यार्थी अपघात सानुग्रह अनुदान योजनेच्या अटी व नियम
- राजीव गांधी विद्यार्थी अपघात सानुग्रह अनुदान योजनेचा लाभ फक्त महाराष्ट्रातील विद्यार्थ्यांनाच मिळणार आहे.
- महाराष्ट्र राज्याबाहेरील विद्यार्थ्यांना या योजने अंतर्गत लाभ देण्यात येणार नाही.
- इयत्ता पहिली ते बारावीपर्यंतच्या विद्यार्थ्यांनाच या योजनेचा लाभ दिला जाईल.
- जर विद्यार्थी मध्यंतरी बाहेर पडले तर त्या विद्यार्थ्याला या योजनेचा लाभ दिला जाणार नाही.
- अर्जदार विद्यार्थ्याने यापूर्वी केंद्र सरकार किंवा राज्य सरकारच्या इतर कोणत्याही विमा योजनेचा लाभ घेत असल्यास, त्याला या योजनेचा लाभ दिला जाणार नाही.
- विद्यार्थ्याचे पालक किंवा त्यांच्यापैकी एकजण सरकारी नोकरीत असेल तर विद्यार्थ्याला या योजनेचा लाभ दिला जाणार नाही.
राजीव गांधी विद्यार्थी अपघात सानुग्रह अनुदान योजने अंतर्गत आवश्यक कागदपत्रे
- आधार कार्ड
- शिधापत्रिका
- रहिवासी प्रमाणपत्र
- जन्म प्रमाणपत्र (शालेय प्रमाणपत्र)
- पासपोर्ट आकाराचे छायाचित्र
- बँक तपशील
- ई – मेल आयडी
- मोबाईल नंबर
राजीव गांधी विद्यार्थी अपघात सानुग्रह अनुदान योजनेअंतर्गत दाव्यासाठी अर्ज करण्याची प्रक्रिया
- सर्वप्रथम, अर्जदाराने आपल्या भागातील शालेय शिक्षण आणि क्रीडा विभागात जाऊन या योजनेसाठी अर्ज करावा.
- राजीव गांधी विद्यार्थी अपघात विमा योजना दावा फॉर्म डाउनलोड
- दाव्याच्या अर्जात विचारलेली सर्व माहिती योग्य त्या कागदपत्रांसह भरून हा अर्ज त्याच्या कार्यालयात जमा करावा.
- अर्जाची छाननी केली जाते आणि लाभाची रक्कम पालकांच्या बँक खात्यात जमा केली जाते.
- राजीव गांधी विद्यार्थी अपघात सानुग्रह अनुदान योजनेअंतर्गत अर्ज करण्याची प्रक्रिया
राजीव गांधी विद्यार्थी अपघात विमा योजना अर्ज प्रक्रिया
- अर्जदाराने प्रथम त्याच्या क्षेत्रातील शालेय शिक्षण आणि क्रीडा विभागात जाऊन राजीव गांधी विद्यार्थी अपघात सानुग्रह अनुदान योजने संबंधित अर्ज घेणे आवश्यक आहे.
- त्यानंतर अर्जामध्ये विचारलेली संपूर्ण माहिती अचूक भरलेली असावी आणि आवश्यक कागदपत्रे सोबत जोडावीत.
- आणि भरलेला अर्ज शाळेच्या कार्यालयात जमा करणे आवश्यक आहे आणि त्या अर्जाची पोचपावती मिळवा.
| राजीव गांधी विद्यार्थी अपघात सानुग्रह अनुदान योजना GR | इथे क्लिक करा |
|---|---|
| राजीव गांधी विद्यार्थी अपघात सानुग्रह अनुदान योजना क्लेम फॉर्म | इथे क्लिक करा |
| केंद्र सरकारी योजना | इथे क्लिक करा |
| महाराष्ट्र सरकारी योजना | इथे क्लिक करा |
| जॉईन | टेलिग्राम |
निष्कर्ष / Conclusion
राज्याच्या शिक्षण विभागाने राजीव गांधी विद्यार्थी अपघात सानुग्रह अनुदान योजना कायमस्वरूपी राबविण्याचा निर्णय घेतला असून यासंदर्भातील परिपत्रक नुकतेच राज्यातील महापालिका आणि जिल्हा परिषदांसह संबंधित सर्व विभागांना जारी केले आहे. इयत्ता 1 ते 12 वी पर्यंत शिकणाऱ्या विद्यार्थ्यांसाठी सुधारित ही योजना लागू करण्यास शासनाने मान्यता दिली आहे, असे वर्षा गायकवाड यांनी सांगितले. येथे आम्ही राजीव गांधी विद्यार्थी अपघात सानुग्रह अनुदान योजनेचे संपूर्ण तपशील प्रदान केले आहे.
राजीव गांधी विद्यार्थी अपघात सानुग्रह अनुदान FAQ
Q. राजीव गांधी विद्यार्थी अपघात सानुग्रह अनुदान काय आहे?
राजीव गांधी विद्यार्थी अपघात सानुग्रह अनुदान योजना, ही योजना 26 ऑक्टोबर 2012 पासून सुरू करण्यात आली. राज्यातील इयत्ता 1 ते 12 वी पर्यंत शिकणाऱ्या विद्यार्थ्यांना काही प्रमाणात नुकसान भरपाई आणि सुरक्षा कवच देण्याच्या उद्देशाने ही योजना सुरू करण्याचा महत्त्वपूर्ण निर्णय महाराष्ट्र सरकारने घेतला आहे.
Q. राजीव गांधी विद्यार्थी अपघात सानुग्रह अनुदान योजनेचे काय फायदे आहेत?
विद्यार्थ्याला अपघात झाल्यास कमाल 1 लाख रुपये आणि विद्यार्थ्याचा मृत्यू झाल्यास कमाल 1.50 लाख रुपयांपर्यंतची आर्थिक मदत.
Q. राजीव गांधी विद्यार्थी अपघात सानुग्रह अनुदान योजना कोणत्या राज्यात लागू आहे?
राजीव गांधी विद्यार्थी अपघात मदत अनुदान योजना महाराष्ट्र राज्यातील विद्यार्थ्यांसाठी लागू आहे.
Q. राजीव गांधी विद्यार्थी अपघात सानुग्रह अनुदान योजनेचे लाभार्थी कोण आहेत?
महाराष्ट्र राज्यातील इयत्ता 1 ली ते 12 वी पर्यंत शिकणारे विद्यार्थी या योजनेचे लाभार्थी आहेत.